Media Activist
ထက္ေအာင္ေက်ာ္ (၀၅-၁၀-၂၀၁၂)
Media Activist ကုိ နုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစဖုိ့ မီဒီယာနည္းနဲ့ျကုိးစားသူလုိ့ အျကမ္းဖ်င္း ဘာ သာျပန္နုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း မီဒိယာအသုံးအနံႈးနဲ့ အင္တာနက္အသုံးနႈံးေတြကုိ ျမန္ မာျပန္ရတဲ့ကိစၥဟာ သိပ္မလြယ္လွ။ ျမန္မာမျပန္ဘဲ မူရင္း အဂၤလိပ္စကားအတုိင္းသုံးတာကမွ ပုိျပီး အလုပ္ျဖစ္မလားလုိ့ေတာင္စဥ္းစားေနမိပါတယ္။ ထားပါေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တဲ့ကိစၥက ဘာသာျပန္ တဲ့ အေျကာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေန့ျမန္မာနုိင္ငံမွာ တဟုန္ထုိး ထြန္းကားလာေနတဲ့ Social Media (လူမႈ ကြန္ယက္ မီဒီယာလုိ့ တခ်ဳိ့သတင္းဌာနေတြကဘာသာျပန္ပါတယ္) အေျကာင္းျဖစ္ပါတယ္။
(ဓာတ္ပုံ- Facebook ရဲ့ Facebook မွ)
တနည္းအားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Media Activists ေတြသိပ္မ်ားလာေနတယ္ေပါ့။ ဒါက က်ေနာ္နဲ့ မိတ္ေဆြဖြဲ့ထားတဲ့ Facebook ေပၚက ေထာင္ဂဏန္းေလာက္ရွိတဲ့ လူတခ်ဳိ့ရဲ့ Timeline ကုိ ျကည့္ျပီး ေျပာတဲ့ ေရဘူယ်အျမင္ပါ။ ဆုိရွယ္မီဒီယာေပၚတက္ျပီး အရည္မရအဖတ္မရ ေျပာေနတဲ့လူေတြလဲ အမ်ားျကီးပါ။ ဒါကလဲ အရွိတရားတခုကို တင္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ေဆြးေနြးမဲ့အေျကာင္းရာနဲ့ တုိက္ရုိက္မဆုိင္ပါဘူး။
တကယ္က ေခါင္းစဥ္တပ္ထားတဲ့ Media Activist ဆုိတဲ့စကားလုံးကိုယ္တုိင္က သူမ်ားဆီကေန က် ေနာ္ငွားယူထားတာပါ။ ဒီစကားလုံးကိုျကားဖူးသလုိလုိ ရွိေနတာျကာျပီျဖစ္ေပမဲ့ ျပီးခဲ့တဲ့လအတြင္းက ေတာ့ ဆီးရီးယားစစ္ပဲြကုိ ဗီြဒီယုိ-မွတ္တန္းတင္ျပီး YouTube ေပၚတင္ေနတဲ့ လူငယ္တဦးအေျကာင္း CNN မွာျကည့္လုိက္ရပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္က Media Activist တဲ့။
Strict Media မွ Social Media သုိ့
CNN မွာျပသြားတဲ့ အဲဒီ ဗီြဒီယုိ-သတင္းကိုျကည့္ရင္း ငါတုိ့ကိုယ္တုိင္လဲ Media Activist ျဖစ္ခဲ့ပါလား။ ျဖစ္ေနဆဲပါလားလုိ့စဥ္းစားမိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀-ကာလလုံးလုံး ျမန္မာနုိင္ငံမွာျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ (အခု ထိလဲ တခ်ဳီ့ေနရာေတြမွာျဖစ္ပြါးေနဆဲပါ) လူ့အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈမ်ဳိးစုံကုိ ရတဲ့နည္းလမ္းေပါင္းစုံနဲ့ စုံ စမ္းရယူျပီး ကမၻာကသိေအာင္ က်ေနာ္တုိ့ေဖၚထုတ္ခဲ့ျကေပါ့။
(ဓာတ္ပုံ- DVB ရဲ့ Facebook မွ)
၈၈-အလြန္နဲ့ ၂၀၀၇-မတုိင္မွီကာလေတြျကားမွာေတာ့ Social Media ကလဲမေပၚေသး။ အင္တာနက္ ဆုိင္ေတြ။ လက္ကုိင္တယ္လီဖုန္းေတြကလဲ မတြင္က်ယ္ေသး။ ယုတ္စြအဆုံး လုိင္းဖုန္းေတာင္ သိပ္မရွိ ေသးတဲ့အတြက္ ရန္ကုန္နဲ့ခပ္လွမ္းလွမ္းက ေနရာတခုမွာျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ လူ့အခြင့္ေရးခ်ိးေဖါက္မႈသတင္း တ ခု ျပည္ပေရာက္ဖုိ့ (ျပည္ကေန လႈိင္းတုိေရဒီယုိနဲ့ျပန္လွြင့္မွ ျပည္တြင္းကလူေတြက ျပန္သိရ) အေရး က သိပ္မလြယ္လွ။
၂၀၀၇-ေရြ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာေတာ့ မီဒီယာ အခင္းအက်င္းက နဲနဲေျပာင္းစျပုလာပါျပီ။ ၁၉၈၈ တုန္းကလုိမ်ဳိး တုိင္းျပည္ကုိျခံစည္းရံုးခတ္ထားလုိက္ယုံနဲ့ လူေရာ-သတင္းပါ ထြက္လုိ့ ၀င္လုိ့ မရ ေတာ့တဲ့အေျခေနမ်ဳိးမဟုတ္ေတာ့။ လူေတြကိုေသနတ္နဲ့ေတ့ျပီး အမိန့္ေပးျခိမ္းေျခာက္လုိ့ရေနေသးေပ မဲ့ နည္းပညာကေတာ့ ေသနတ္ကိုေျကာက္ရေကာင္းမွန္းမသိ။ တနည္းအားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ၂၁-ရာစုမွာ အရွိန္အဟုန္ျပင္းျပင္းနဲ့ ထုိးထြက္လာတဲ့ နည္းပညာကုိ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ေသနတ္နဲ့ ေတ့ ျခိမ္းေျခာက္ေနယုံနဲ့ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ပါ။
တယ္လီဖုန္းလုိင္းေတြကုိျဖတ္။ အင္တာနက္လုိင္းေတြ ေနွးသထက္ ေနွးေအာင္။ ဒါမွမဟုတ္လုံး၀ ျဖတ္ ထားတဲ့ျကားကေတာင္ သံဃာၤေတာ္ေတြရဲ့ လႈပ္ရွားမႈဓာတ္ပုံေတြ။ ဗီြဒီယုိ- footage ေတြက ျပင္ပ ကမၻာဆီ မီနစ္ပုိင္း။ နာရီပုိင္းအတြင္း အေရာက္ပုိ့နုိင္ခဲ့ျကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ထိ ဒီေန့ေခတ္စားေနတဲ့ Facebook မေပၚေသးတာေျကာင့္ Blog ေတြကိုဘဲ့ အဓိကသုံးခဲ့ျကတယ္လုိ့ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ နည္း ပညာတုိးတက္မႈေျကာင့္ Media Activists ေတြက အသားစီးရသြားတဲ့ သာဓက တခုပါဘဲ့။ တနည္း အားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Strict Media ကုိ ကုိင္ျပီး အစိုးရပုိင္မီဒီယာေတြကေန ''ငါတုိ့ေရးတာကို ဖတ္။ ငါတုိ့ေျပာတာကုိ နားေထာင္။ ငါတုိ့ျပတာကုိ ျကည့္'' ဆုိျပီး အမိန့္ဆက္ေပးလုိ့မရေတာ့။ ျပည္ သူေတြမွာ ေရြးခ်ယ္စရာ လမ္းစေတြ ရွိလာေနပါျပီ။
Social Media နဲ့ ဒီေန့ ျမန္မာ့သတင္းေလာက
ဒီေန့ျမန္မာနုိင္ငံလူဦးေရ သန္း ၆၀-၀န္းက်င္မွာ အင္တာနက္သုံးစြဲသူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိမွန္း အတိ အက် စာရင္းေကာက္ထားတာမ်ဳိးမေတြ့ရေသးေပမဲ့ အျကမ္းအားျဖင့္ကေတာ့ ၂-သန္းေက်ာ္ ၃-သန္း ေလာက္ ရွိမယ္လုိ့ခန့္မွန္းရပါတယ္။ လူဦးေရရဲ့ ၂-ရာခုိင္နႈံးေလာက္သာရွိေသးတဲ့အတြက္ တျခားနုိင္ငံ ေတြနဲ့စာရင္ အေတာ္နဲတယ္လုိ့ေျပာနုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန့ (သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ) အစိုးရေခတ္ နဲ့ အယင္အစိုးရ (မဆလ-န၀တ-ေခတ္) ေခတ္ကို နႈိင္းယွဥ္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ၂-ဆနီးပါးတုိးတက္လာ တဲ့အေျခေနပါ။ အခု ဒိေဆာင္းပါးကိုဖတ္ေနတဲ့ ခင္ဗ်ားကုိယ္တုိင္ေတာင္ လြန္ခဲ့တဲ့အစိုးရေခတ္က အင္ တာနက္ ဆုိင္ကုိမေရာက္ဖူးေသး။ email အေကာင့္။ Facebook အေကာင့္။ Twitter အေကာင့္ေတြ ဘယ္လုိဖြင့္ရမွန္း မသိေသးဘူးမုိ့လား။
ေနာက္ န၀တ ေခတ္ ျပန္ျကား၀န္ျကီးတဦးကဆုိရင္ ''မီဒီယာကုိ မီဒီယာနဲ့တုိက္မယ္'' လုိ့ေတာင္ ေျကြးေျကာ္လုိက္ေသးတယ္ေလ။ ျပီးေတာ့ ျပည္ပ မီဒိယာေတြဟာ ျပည္တြင္းေရးကို၀င္စြက္ေနတယ္ ။ မမွန္သတင္းေတြလြင့္ေနတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္မရွိတဲ့ ေဒၚလာစားေတြျဖစ္တယ္ေျပာျပီးေတာ့ "VOA, BBC ရန္တုိက္ေပးေနသည္။ RFA, DVB ေသြးထုိးေနသည္။ ခေလာက္ဆန္။ အေကာက္ျကံ။ ေလလႈိင္း သံ လူသတ္သမား။ နားမေယာင္ေလနဲ့ သတိထား''... ဆုိတဲ့ ေျကြးေျကာ္သံေတြကို အစိုးရပုိင္ သတင္း စာ ေနာက္ေက်ာဖုံးေတြမွာ စာလုံးမဲျကီးေတြနဲ့ေဖၚျပ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ေပါ့။
အခုေတာ့ မယုံနုိင္ေလာက္ေအာင္ပါဘဲ့။ အဲဒီလုိျခိမ္းေျခာက္ခံခဲ့ရတဲ့ ျပည္ပမီဒီယာေတြနဲ့ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ တဲ့ အစိုးရျပန္ျကားေရး၀န္ျကီးဌာနတုိ့ပူးေပါင္းျပိး ရန္ကုန္မွာ ပူးတဲြ-မီဒီယာ စီမီနာေတြ လုပ္တဲ့ေခတ္ကို ေတာင္ ေရာက္ေနပါေရာ့လား။ ဒီလုိေခတ္ေကာင္းပီဆုိေတာ့လဲ မီဒီယာေပၚတက္လာလုိက္ျကတဲ့ လူ ေတြ (တခ်ိန္က စိုးရိမ္ျပီး ဘာမွမေျပာရဲ မဆုိရဲခဲ့တဲ့လူေတြ) ရပ္ကြက္ထဲမွာ အမ်ားျကီးပါဘဲ့လား။ Media Activists ေတြ မနဲမေနာ ပါဘဲ့လား။
အဲဒီထဲမွာ အစိုးရသစ္ ျပန္ျကားေရး၀န္ျကီးဌာန ဒု၀န္ျကီးေတာင္ပါတယ္ဆုိရင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ယုံပါ့ မလားပါဘဲ့။ မယုံမရွိပါနဲ့။ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက တကယ့္ကုိေျပာင္းလဲစျပုေနပါျပီ။ ျပန္ျကားေရး ဒု ၀န္ျကီးကိုယ္တုိင္ Social Media တခုျဖစ္တဲ့ Facebook မွာ အေကာင့္ဖြင့္ျပီး Online Community နဲ့ တုိက္ရိုက္ ဆက္သြယ္မႈ လုပ္ေနပါျပီ။ ခင္ဗ်ားမွာ Facebook အေကာင့္ရွိတယ္ဆုိရင္ ဒု၀န္ျကီးကို သူ ငယ္ခ်င္းအျဖစ္ add လုပ္လုိ့ ရပါတယ္။ ျပီးရင္ သူ့ဆီကုိ တုိက္ရုိက္ Message ပုိ့လို့ရပါတယ္။ Like လုပ္လုိ့ရပါတယ္။ Share လုိ့ရပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆-လေလာက္အထိ မျဖစ္နုိင္ဘူးလုိ့ထင္ ထားခဲ့တဲ့ အရာေတြေပါ့။
Social Media ဆုိတာ ဘာေတြလဲ
အြန္လုိင္းမီဒီယာအေျကာင္းေလ့လာသူေတြ။ Social Media အေျကာင္း သုေတသနလုပ္သူေတြရဲ့ အ ေျပာတုိင္းဆုိရင္ Mainstream (ပင္မေရစီးေျကာင္း) မီဒီယာေတြျဖစ္တဲ့ TV, Radio, Newspaper ေတြ မဟုတ္တဲ့ တဦးခ်င္းလြတ္လပ္စြာေရးနုိင္။ ေျပာနုိင္တဲ့ေနရာေတြကို Social Media လုိ့ေခၚပါတယ္။ ဆုိ လုိတာကေတာ့ အစိုးရ။ အဖြဲ့စည္း။ လူပုဂုိလ္ တခုခု။ တဦးဦးကေန တာ၀န္ခံထုတ္လုပ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ တဲ့။ တဦးခ်င္း တာ၀န္ခံမႈနဲ့ (ဘယ္သူမွတာ၀န္မခံတာလဲျဖစ္နုိင္ပါတယ္) လုပ္တဲ့ မီဒီယာလုိ့ေျပာနုိင္ မယ္ထင္ပါတယ္။
အဲဒီထဲမွာဘာေတြပါသလဲဆုိေတာ့ အခုျမန္မာနုိင္ငံမွာ အထြန္းကားဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ Facebook ပါ ပါ တယ္။ ျပီးရင္ LinkedIn, Twitter, Google+ စသျဖင့္။ ေနာက္တခါ blogs, YouTube, wikis စသည္ စသည္ အမ်ားျကီးပါဘဲ့။ စာရုိက္တာ။ ဓာတ္ပုံပုိ့တာ။ ဗီြဒီယုိ ပုိ့တာ။ ရွယ္တာ စသျဖင့္ ခင္ဗ်ားလုပ္ခ်င္တဲ့ အေျကာင္းရာေပၚလုိက္ျပီး ေနာက္ထပ္ အလကား၀န္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ အြန္လုိင္း ဆုိရွယ္ မီဒီယာ ကရိယာေတြ အမ်ားျကီး ရွိပါေသးတယ္။ ဒါက ေလာေလာဆယ္ရွိသမွ်ကုိေျပာေနျခင္းပါ။ နည္းပညာက ေန့စဥ္နဲ့ အ မွ်တုိးတက္ေနတာဆုိေတာ့ မနက္ျဖန္ သဖက္ခါမွာ Facebook, Twitter, Google+ ထက္ပုိျပီး ေခတ္မွီ လူျကုိက္မ်ားတဲ့ Social Media ေတြလဲ ေပၚလာနုိင္ပါေသးတယ္။
Social Media ေတြဘယ္ေလာက္အထိျသဇာေကာင္းလာသလဲဆုိရင္ ကမၻာျကီးရဲ့တေနရာရာမွာ အ ေရးျကီးသတင္းတခုခု စျဖစ္ျပီဆုိရင္ AP, AFP, Reuter အပါ၀င္ Mainstream သတင္းဌာနေတြထက္ Facebook, Twitter အပါ၀င္ Social Media ေတြမွာ (သတင္းဌာနျကီးေတြလုိ အတည္ျပုခ်က္ယူဖုိ့ ေစာင့္ေနစရာမလုိတာေျကာင့္) ပုိဦးျပီးျမင္ရေလ့ရွိတယ္လုိ့ ေလ့လာသူေတြက ဆုိပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ Twitter ကုိ Social Media Wire သတင္းဌာနအျဖစ္ သတင္းေထာက္အေတာ္ မ်ားမ်ားက ပုံမွန္၀င္ျကည့္ေနျကျပီလုိ့သိရပါတယ္။ အလားတူဘဲ့ ထူးျခား ဗီြဒီယုိ-ေတြရနုိင္ဖုိ့အတြက္ဆုိ ရင္ YouTube ကုိ ရုပ္-သံ သတင္းေထာက္ေတြက ပုံမွန္၀င္ျကည့္ေနျကျပီလုိ့လဲဆုိပါတယ္။
ျမန္မာသတင္းသမားတခ်ဳိ့။ Media Activist တခ်ဳိ့ေတြလဲ ဒီလုိဘဲ့၀င္ျကည့္ေနျကမယ္လုိ့ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့
အေရးျကီးဆုံးတခ်က္ကေတာ့ Social Media ဆုိတာဟာ ေရွ့မွာ နိဒါန္းခံခဲ့တဲ့အတုိင္း ဘယ္သူမွ တာ၀န္ခံ မႈအတိအက်မရွိတဲ့အတြက္။ ဒါမွမဟုတ္ တေယာက္ေယာက္ လက္ေဆာ့ျပီး။ ေနာက္ေျပာင္ျပီးျဖစ္ေစ။ တမင္ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ့ျဖစ္ေစ မမွန္သတင္း။ ခ်ဲ့ကားသတင္း စသျဖင့္ တင္မထားဘူးလုိ့ မဆုိနုိင္ပါဘူး။
ဒါေျကာင့္ Social Media ကုိ သတင္းအစအန ရနုိင္တဲ့ Initial Sources တခုအေနနဲ့ဘဲ့သေဘာထားျပီး အဲဒီက ရသမွ်အခ်က္လက္တုိင္းကို အတည္ျပုခ်က္ရေအာင္လုပ္ဖို့။ အင္တာဗ်ဳးေတြရေအာင္လုပ္ဖုိ့ လုိတယ္လုိ့ မီဒီယာျကြမ္းက်င္သူေတြကေျပာပါတယ္။
Twitter ဟာ Social Media ရဲ့ သတင္းဌာလုိ့ေတာင္ တင္စားေခၚေနျကေပမဲ့ ျမန္မာအြန္လုိင္း ကြန္ျမူနတီမွာေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ Facebook တခုကိုဘဲ့ ျကယ္ျကယ္ျပန့္ျပန့္သုံးေနတာေတြ့ရျပီး တျခားမီဒီယာေတြကိုသုံးတာ သိပ္မေတြ့ရေသးပါဘူး။ တာ၀န္ခံမႈ။ တာ၀န္ယူမႈအရဆုိရင္ Twitter ဟာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္တယ္လို့ေလ့လာသူေတြကေျပာေနေပမဲ့ ျမန္မာ ေတြအျကား Twitter သုံးတာ သိပ္မေတြ့ရေသးပါဘူး။
Media Activists ေတြ အြန္လုိင္းေပၚ ဘာေတြတင္ေနသလဲ
ျပန္ျကားေရးဌာန ဒု ၀န္ျကီးကိုယ္တုိင္ Social Media ကုိသုံးေနျပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ Social Media လႈိင္းဟာ တျခားနုိင္ငံေတြထက္ သုံးစဲြသူဦးေရနဲေနေသးရင္ေတာင္ အေရးပါအရာေရာက္မႈက ေတာ့ မေလ်ာ့နုိင္ဘူးလုိ့ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံအတြင္း သတင္းတခုျဖစ္ျပီဆုိတာနဲ့ BBC, VOA, RFA, DVB ေရဒီယုိေတြမွာ သတင္းမလာခင္။ ဧရာ၀တီ။ မဇ်ိမ။ စသျဖင့္ အင္တာနက္ေတြမွာ သတင္းမလာ ခင္။ ယုတ္စြအဆုံး ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္ေတြရဲ့ အင္တာနက္စာမ်က္နွာမွာေတာင္ သတင္းမတက္ခင္မွာ Facebook မွာ အယင္ျမင္ေနရတာကို က်ေနာ္သတိျပုမိပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အေရးျကီးတာကေတာ့ ဘယ္လုိသတင္းေတြတင္ေနတာလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ အြန္လုိင္းကြန္ျမူန တီကပုဂုိလ္ေတြ အေသခ်ာေလ့လာဖုိ့လိုမယ္ထင္ပါတယ္။ ၀န္ျကီးက သူဌာနေကာင္းေျကာင္းေတြခ်ည္း တင္ေနသလား။ နုိင္ငံေရးပါတီေတြက သူတုိ့ပါတီ ၀ါဒျဖန့္ခ်ီေရးေတြခ်ည္းတင္ေနတာလား။ ပရိတ္သတ္ အမ်ားစုက အဲဒီလုိ အထင္ကရ နည္မည္ျကီးသူေတြ တင္တာေနာက္ကုိဘဲ့လုိက္ျပီး Like လုပ္လုိက္။ Share လုပ္လုိက္။ Comment ေရးလုိက္လုပ္ေနျကတာလား။ တကယ့္ အဖိနွိပ္ခံျပည္သူေတြရဲ့ဘ၀ နစ္နာမႈအေျကာင္း တင္ျပတဲ့သတင္းေတြ။ လူအမ်ားစုနဲ့ဆုိင္တဲ့သတင္းေတြကုိ Like, Share, Comment လုပ္ေနျကာတာလား။
အမွန္တုိင္း၀န္ခံရရင္ သတင္းျဖစ္တဲ့အရပ္နဲ့အေ၀းျကီးမွာေရာက္ေနတဲ့ က်ေနာ့္လုိပုဂုိလ္မ်ဳိးေတြက ေတာ့ ဘာပုံမွ ကုိယ္ပုိင္တင္ဖုိ့သိပ္မလြယ္လွပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူမ်ားတင္ထားတဲ့ ပုံေတြကိုဘဲ့ အမ်ားျပည္ သူသိသင့္တယ္ထင္ရင္ ထပ္ Share ေပါ့။ Comment ေရးေပါ့။ Like လုပ္ေပါ့။ ဒါဟာ ဒီေန့ အေ၀း ေရာက္ အြန္လုိင္းကြန္ျမူနတီက ပုဂုိလ္ေတြရဲ့ ေန့စဥ္လုပ္ငန္းေတြထဲက တခုဘဲ့မုိ့လား။
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ စစ္ပဲြေတြဆက္ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဒီအေျကာင္း သတင္း။ ဓာတ္ပုံ။ ဗီြဒီယုိ ပုံ ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား Facebook မွာတက္ေနသလဲ။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ စစ္ပဲြထဲအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
မုံရြာ ေျကးနီေတာင္ဖက္မွာ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နံွမႈဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ျပသာနာေတြ။ လယ္ေျမအသိမ္းခံရမႈျပသာနာေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ေနရာအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္ နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
မႏၱေလးတုိင္း။ ဧရာ၀တီတုိင္းနဲ့ ေနရာတခ်ဳိ့မွာ ေရးျကီးေရလွ်ံျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္းမွာဘဲ့ စစ္တပ္နဲ့ စစ္တပ္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ စီးပြါးေရးသမားေတြက လယ္သမားပုိင္ လယ္ေတြကို အတင္းအဓၵမသိမ္း ထားတာအမ်ားျကီးရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ ေနရာအထိ ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျက သလဲ။
ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္းအတြက္ နုိင္ငံျခားရင္းနီွးမႈဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ ေျမယာသိမ္းမႈေတြ။ လက္နက္ကုိင္ အခြန္ေကာက္မႈေတြ အမ်ားျကီး ျဖစ္ ေနပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ေနရာအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံ ေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
(ဓာတ္ပုံ- Dawei Watch မွ)
ဒီဥပမာေတြဟာ အဖိနွိပ္ခံလူထု။ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ့ဘ၀နဲ့ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ အေရးျကီးတယ္လုိ့ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္ေျမျပင္။ ေက်းလက္ေဒသ။ ေတာျကုိေတာင္ျကား။ ေလွတတန္။ ကားတတန္ နဲ့ သြားရမဲ့ေနရာေတြဆုိေတာ့ သတင္းယူဖုိ့ ခက္တာေပါ့။ ေနျပည္ေတာ္ပါလီမန္။ ရန္ကုန္က စီမီနာ။ ပါတီဌာနခ်ဳပ္က သတင္းစာရွင္းပဲြေတြေလာက္ ဘယ္လြယ္ပါ့မလဲ။
ကဲ...ခင္ဗ်ား ဘယ္ေနရာေတြကိုသြားျပီး ဘာပုံေတြတင္မလဲ။ ေနျပည္ေတာ္ကိုလား-လုိြင္ဇာကုိလား။ ရန္ကုန္ကိုလား- ေျကးနီးေတာင္ကိုလား။ ပါတီဌာနခ်ဳပ္ကိုလား- ေက်းလက္ကပါတီ၀င္ေတြဆီကုိလား။
Media Activist ေတြ ပုိမုိထြန္းကားလာဖုိ့ ေမ်ာ္လင့္ရင္း...။
ထက္ေအာင္ေက်ာ္။
................................................................................................................
ထက္ေအာင္ေက်ာ္ (၀၅-၁၀-၂၀၁၂)
Media Activist ကုိ နုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစဖုိ့ မီဒီယာနည္းနဲ့ျကုိးစားသူလုိ့ အျကမ္းဖ်င္း ဘာ သာျပန္နုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း မီဒိယာအသုံးအနံႈးနဲ့ အင္တာနက္အသုံးနႈံးေတြကုိ ျမန္ မာျပန္ရတဲ့ကိစၥဟာ သိပ္မလြယ္လွ။ ျမန္မာမျပန္ဘဲ မူရင္း အဂၤလိပ္စကားအတုိင္းသုံးတာကမွ ပုိျပီး အလုပ္ျဖစ္မလားလုိ့ေတာင္စဥ္းစားေနမိပါတယ္။ ထားပါေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တဲ့ကိစၥက ဘာသာျပန္ တဲ့ အေျကာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေန့ျမန္မာနုိင္ငံမွာ တဟုန္ထုိး ထြန္းကားလာေနတဲ့ Social Media (လူမႈ ကြန္ယက္ မီဒီယာလုိ့ တခ်ဳိ့သတင္းဌာနေတြကဘာသာျပန္ပါတယ္) အေျကာင္းျဖစ္ပါတယ္။
(ဓာတ္ပုံ- Facebook ရဲ့ Facebook မွ)
တနည္းအားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Media Activists ေတြသိပ္မ်ားလာေနတယ္ေပါ့။ ဒါက က်ေနာ္နဲ့ မိတ္ေဆြဖြဲ့ထားတဲ့ Facebook ေပၚက ေထာင္ဂဏန္းေလာက္ရွိတဲ့ လူတခ်ဳိ့ရဲ့ Timeline ကုိ ျကည့္ျပီး ေျပာတဲ့ ေရဘူယ်အျမင္ပါ။ ဆုိရွယ္မီဒီယာေပၚတက္ျပီး အရည္မရအဖတ္မရ ေျပာေနတဲ့လူေတြလဲ အမ်ားျကီးပါ။ ဒါကလဲ အရွိတရားတခုကို တင္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ေဆြးေနြးမဲ့အေျကာင္းရာနဲ့ တုိက္ရုိက္မဆုိင္ပါဘူး။
တကယ္က ေခါင္းစဥ္တပ္ထားတဲ့ Media Activist ဆုိတဲ့စကားလုံးကိုယ္တုိင္က သူမ်ားဆီကေန က် ေနာ္ငွားယူထားတာပါ။ ဒီစကားလုံးကိုျကားဖူးသလုိလုိ ရွိေနတာျကာျပီျဖစ္ေပမဲ့ ျပီးခဲ့တဲ့လအတြင္းက ေတာ့ ဆီးရီးယားစစ္ပဲြကုိ ဗီြဒီယုိ-မွတ္တန္းတင္ျပီး YouTube ေပၚတင္ေနတဲ့ လူငယ္တဦးအေျကာင္း CNN မွာျကည့္လုိက္ရပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္က Media Activist တဲ့။
Strict Media မွ Social Media သုိ့
CNN မွာျပသြားတဲ့ အဲဒီ ဗီြဒီယုိ-သတင္းကိုျကည့္ရင္း ငါတုိ့ကိုယ္တုိင္လဲ Media Activist ျဖစ္ခဲ့ပါလား။ ျဖစ္ေနဆဲပါလားလုိ့စဥ္းစားမိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀-ကာလလုံးလုံး ျမန္မာနုိင္ငံမွာျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ (အခု ထိလဲ တခ်ဳီ့ေနရာေတြမွာျဖစ္ပြါးေနဆဲပါ) လူ့အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈမ်ဳိးစုံကုိ ရတဲ့နည္းလမ္းေပါင္းစုံနဲ့ စုံ စမ္းရယူျပီး ကမၻာကသိေအာင္ က်ေနာ္တုိ့ေဖၚထုတ္ခဲ့ျကေပါ့။
၈၈-အလြန္နဲ့ ၂၀၀၇-မတုိင္မွီကာလေတြျကားမွာေတာ့ Social Media ကလဲမေပၚေသး။ အင္တာနက္ ဆုိင္ေတြ။ လက္ကုိင္တယ္လီဖုန္းေတြကလဲ မတြင္က်ယ္ေသး။ ယုတ္စြအဆုံး လုိင္းဖုန္းေတာင္ သိပ္မရွိ ေသးတဲ့အတြက္ ရန္ကုန္နဲ့ခပ္လွမ္းလွမ္းက ေနရာတခုမွာျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ လူ့အခြင့္ေရးခ်ိးေဖါက္မႈသတင္း တ ခု ျပည္ပေရာက္ဖုိ့ (ျပည္ကေန လႈိင္းတုိေရဒီယုိနဲ့ျပန္လွြင့္မွ ျပည္တြင္းကလူေတြက ျပန္သိရ) အေရး က သိပ္မလြယ္လွ။
၂၀၀၇-ေရြ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာေတာ့ မီဒီယာ အခင္းအက်င္းက နဲနဲေျပာင္းစျပုလာပါျပီ။ ၁၉၈၈ တုန္းကလုိမ်ဳိး တုိင္းျပည္ကုိျခံစည္းရံုးခတ္ထားလုိက္ယုံနဲ့ လူေရာ-သတင္းပါ ထြက္လုိ့ ၀င္လုိ့ မရ ေတာ့တဲ့အေျခေနမ်ဳိးမဟုတ္ေတာ့။ လူေတြကိုေသနတ္နဲ့ေတ့ျပီး အမိန့္ေပးျခိမ္းေျခာက္လုိ့ရေနေသးေပ မဲ့ နည္းပညာကေတာ့ ေသနတ္ကိုေျကာက္ရေကာင္းမွန္းမသိ။ တနည္းအားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ၂၁-ရာစုမွာ အရွိန္အဟုန္ျပင္းျပင္းနဲ့ ထုိးထြက္လာတဲ့ နည္းပညာကုိ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ေသနတ္နဲ့ ေတ့ ျခိမ္းေျခာက္ေနယုံနဲ့ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ပါ။
တယ္လီဖုန္းလုိင္းေတြကုိျဖတ္။ အင္တာနက္လုိင္းေတြ ေနွးသထက္ ေနွးေအာင္။ ဒါမွမဟုတ္လုံး၀ ျဖတ္ ထားတဲ့ျကားကေတာင္ သံဃာၤေတာ္ေတြရဲ့ လႈပ္ရွားမႈဓာတ္ပုံေတြ။ ဗီြဒီယုိ- footage ေတြက ျပင္ပ ကမၻာဆီ မီနစ္ပုိင္း။ နာရီပုိင္းအတြင္း အေရာက္ပုိ့နုိင္ခဲ့ျကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ထိ ဒီေန့ေခတ္စားေနတဲ့ Facebook မေပၚေသးတာေျကာင့္ Blog ေတြကိုဘဲ့ အဓိကသုံးခဲ့ျကတယ္လုိ့ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ နည္း ပညာတုိးတက္မႈေျကာင့္ Media Activists ေတြက အသားစီးရသြားတဲ့ သာဓက တခုပါဘဲ့။ တနည္း အားျဖင့္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Strict Media ကုိ ကုိင္ျပီး အစိုးရပုိင္မီဒီယာေတြကေန ''ငါတုိ့ေရးတာကို ဖတ္။ ငါတုိ့ေျပာတာကုိ နားေထာင္။ ငါတုိ့ျပတာကုိ ျကည့္'' ဆုိျပီး အမိန့္ဆက္ေပးလုိ့မရေတာ့။ ျပည္ သူေတြမွာ ေရြးခ်ယ္စရာ လမ္းစေတြ ရွိလာေနပါျပီ။
Social Media နဲ့ ဒီေန့ ျမန္မာ့သတင္းေလာက
ဒီေန့ျမန္မာနုိင္ငံလူဦးေရ သန္း ၆၀-၀န္းက်င္မွာ အင္တာနက္သုံးစြဲသူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိမွန္း အတိ အက် စာရင္းေကာက္ထားတာမ်ဳိးမေတြ့ရေသးေပမဲ့ အျကမ္းအားျဖင့္ကေတာ့ ၂-သန္းေက်ာ္ ၃-သန္း ေလာက္ ရွိမယ္လုိ့ခန့္မွန္းရပါတယ္။ လူဦးေရရဲ့ ၂-ရာခုိင္နႈံးေလာက္သာရွိေသးတဲ့အတြက္ တျခားနုိင္ငံ ေတြနဲ့စာရင္ အေတာ္နဲတယ္လုိ့ေျပာနုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန့ (သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ) အစိုးရေခတ္ နဲ့ အယင္အစိုးရ (မဆလ-န၀တ-ေခတ္) ေခတ္ကို နႈိင္းယွဥ္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ၂-ဆနီးပါးတုိးတက္လာ တဲ့အေျခေနပါ။ အခု ဒိေဆာင္းပါးကိုဖတ္ေနတဲ့ ခင္ဗ်ားကုိယ္တုိင္ေတာင္ လြန္ခဲ့တဲ့အစိုးရေခတ္က အင္ တာနက္ ဆုိင္ကုိမေရာက္ဖူးေသး။ email အေကာင့္။ Facebook အေကာင့္။ Twitter အေကာင့္ေတြ ဘယ္လုိဖြင့္ရမွန္း မသိေသးဘူးမုိ့လား။
ေနာက္ န၀တ ေခတ္ ျပန္ျကား၀န္ျကီးတဦးကဆုိရင္ ''မီဒီယာကုိ မီဒီယာနဲ့တုိက္မယ္'' လုိ့ေတာင္ ေျကြးေျကာ္လုိက္ေသးတယ္ေလ။ ျပီးေတာ့ ျပည္ပ မီဒိယာေတြဟာ ျပည္တြင္းေရးကို၀င္စြက္ေနတယ္ ။ မမွန္သတင္းေတြလြင့္ေနတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္မရွိတဲ့ ေဒၚလာစားေတြျဖစ္တယ္ေျပာျပီးေတာ့ "VOA, BBC ရန္တုိက္ေပးေနသည္။ RFA, DVB ေသြးထုိးေနသည္။ ခေလာက္ဆန္။ အေကာက္ျကံ။ ေလလႈိင္း သံ လူသတ္သမား။ နားမေယာင္ေလနဲ့ သတိထား''... ဆုိတဲ့ ေျကြးေျကာ္သံေတြကို အစိုးရပုိင္ သတင္း စာ ေနာက္ေက်ာဖုံးေတြမွာ စာလုံးမဲျကီးေတြနဲ့ေဖၚျပ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ေပါ့။
အခုေတာ့ မယုံနုိင္ေလာက္ေအာင္ပါဘဲ့။ အဲဒီလုိျခိမ္းေျခာက္ခံခဲ့ရတဲ့ ျပည္ပမီဒီယာေတြနဲ့ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ တဲ့ အစိုးရျပန္ျကားေရး၀န္ျကီးဌာနတုိ့ပူးေပါင္းျပိး ရန္ကုန္မွာ ပူးတဲြ-မီဒီယာ စီမီနာေတြ လုပ္တဲ့ေခတ္ကို ေတာင္ ေရာက္ေနပါေရာ့လား။ ဒီလုိေခတ္ေကာင္းပီဆုိေတာ့လဲ မီဒီယာေပၚတက္လာလုိက္ျကတဲ့ လူ ေတြ (တခ်ိန္က စိုးရိမ္ျပီး ဘာမွမေျပာရဲ မဆုိရဲခဲ့တဲ့လူေတြ) ရပ္ကြက္ထဲမွာ အမ်ားျကီးပါဘဲ့လား။ Media Activists ေတြ မနဲမေနာ ပါဘဲ့လား။
အဲဒီထဲမွာ အစိုးရသစ္ ျပန္ျကားေရး၀န္ျကီးဌာန ဒု၀န္ျကီးေတာင္ပါတယ္ဆုိရင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ယုံပါ့ မလားပါဘဲ့။ မယုံမရွိပါနဲ့။ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက တကယ့္ကုိေျပာင္းလဲစျပုေနပါျပီ။ ျပန္ျကားေရး ဒု ၀န္ျကီးကိုယ္တုိင္ Social Media တခုျဖစ္တဲ့ Facebook မွာ အေကာင့္ဖြင့္ျပီး Online Community နဲ့ တုိက္ရိုက္ ဆက္သြယ္မႈ လုပ္ေနပါျပီ။ ခင္ဗ်ားမွာ Facebook အေကာင့္ရွိတယ္ဆုိရင္ ဒု၀န္ျကီးကို သူ ငယ္ခ်င္းအျဖစ္ add လုပ္လုိ့ ရပါတယ္။ ျပီးရင္ သူ့ဆီကုိ တုိက္ရုိက္ Message ပုိ့လို့ရပါတယ္။ Like လုပ္လုိ့ရပါတယ္။ Share လုိ့ရပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆-လေလာက္အထိ မျဖစ္နုိင္ဘူးလုိ့ထင္ ထားခဲ့တဲ့ အရာေတြေပါ့။
Social Media ဆုိတာ ဘာေတြလဲ
အြန္လုိင္းမီဒီယာအေျကာင္းေလ့လာသူေတြ။ Social Media အေျကာင္း သုေတသနလုပ္သူေတြရဲ့ အ ေျပာတုိင္းဆုိရင္ Mainstream (ပင္မေရစီးေျကာင္း) မီဒီယာေတြျဖစ္တဲ့ TV, Radio, Newspaper ေတြ မဟုတ္တဲ့ တဦးခ်င္းလြတ္လပ္စြာေရးနုိင္။ ေျပာနုိင္တဲ့ေနရာေတြကို Social Media လုိ့ေခၚပါတယ္။ ဆုိ လုိတာကေတာ့ အစိုးရ။ အဖြဲ့စည္း။ လူပုဂုိလ္ တခုခု။ တဦးဦးကေန တာ၀န္ခံထုတ္လုပ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ တဲ့။ တဦးခ်င္း တာ၀န္ခံမႈနဲ့ (ဘယ္သူမွတာ၀န္မခံတာလဲျဖစ္နုိင္ပါတယ္) လုပ္တဲ့ မီဒီယာလုိ့ေျပာနုိင္ မယ္ထင္ပါတယ္။
အဲဒီထဲမွာဘာေတြပါသလဲဆုိေတာ့ အခုျမန္မာနုိင္ငံမွာ အထြန္းကားဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ Facebook ပါ ပါ တယ္။ ျပီးရင္ LinkedIn, Twitter, Google+ စသျဖင့္။ ေနာက္တခါ blogs, YouTube, wikis စသည္ စသည္ အမ်ားျကီးပါဘဲ့။ စာရုိက္တာ။ ဓာတ္ပုံပုိ့တာ။ ဗီြဒီယုိ ပုိ့တာ။ ရွယ္တာ စသျဖင့္ ခင္ဗ်ားလုပ္ခ်င္တဲ့ အေျကာင္းရာေပၚလုိက္ျပီး ေနာက္ထပ္ အလကား၀န္ေဆာင္မႈေပးတဲ့ အြန္လုိင္း ဆုိရွယ္ မီဒီယာ ကရိယာေတြ အမ်ားျကီး ရွိပါေသးတယ္။ ဒါက ေလာေလာဆယ္ရွိသမွ်ကုိေျပာေနျခင္းပါ။ နည္းပညာက ေန့စဥ္နဲ့ အ မွ်တုိးတက္ေနတာဆုိေတာ့ မနက္ျဖန္ သဖက္ခါမွာ Facebook, Twitter, Google+ ထက္ပုိျပီး ေခတ္မွီ လူျကုိက္မ်ားတဲ့ Social Media ေတြလဲ ေပၚလာနုိင္ပါေသးတယ္။
Social Media ေတြဘယ္ေလာက္အထိျသဇာေကာင္းလာသလဲဆုိရင္ ကမၻာျကီးရဲ့တေနရာရာမွာ အ ေရးျကီးသတင္းတခုခု စျဖစ္ျပီဆုိရင္ AP, AFP, Reuter အပါ၀င္ Mainstream သတင္းဌာနေတြထက္ Facebook, Twitter အပါ၀င္ Social Media ေတြမွာ (သတင္းဌာနျကီးေတြလုိ အတည္ျပုခ်က္ယူဖုိ့ ေစာင့္ေနစရာမလုိတာေျကာင့္) ပုိဦးျပီးျမင္ရေလ့ရွိတယ္လုိ့ ေလ့လာသူေတြက ဆုိပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ Twitter ကုိ Social Media Wire သတင္းဌာနအျဖစ္ သတင္းေထာက္အေတာ္ မ်ားမ်ားက ပုံမွန္၀င္ျကည့္ေနျကျပီလုိ့သိရပါတယ္။ အလားတူဘဲ့ ထူးျခား ဗီြဒီယုိ-ေတြရနုိင္ဖုိ့အတြက္ဆုိ ရင္ YouTube ကုိ ရုပ္-သံ သတင္းေထာက္ေတြက ပုံမွန္၀င္ျကည့္ေနျကျပီလုိ့လဲဆုိပါတယ္။
ျမန္မာသတင္းသမားတခ်ဳိ့။ Media Activist တခ်ဳိ့ေတြလဲ ဒီလုိဘဲ့၀င္ျကည့္ေနျကမယ္လုိ့ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့
အေရးျကီးဆုံးတခ်က္ကေတာ့ Social Media ဆုိတာဟာ ေရွ့မွာ နိဒါန္းခံခဲ့တဲ့အတုိင္း ဘယ္သူမွ တာ၀န္ခံ မႈအတိအက်မရွိတဲ့အတြက္။ ဒါမွမဟုတ္ တေယာက္ေယာက္ လက္ေဆာ့ျပီး။ ေနာက္ေျပာင္ျပီးျဖစ္ေစ။ တမင္ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ့ျဖစ္ေစ မမွန္သတင္း။ ခ်ဲ့ကားသတင္း စသျဖင့္ တင္မထားဘူးလုိ့ မဆုိနုိင္ပါဘူး။
ဒါေျကာင့္ Social Media ကုိ သတင္းအစအန ရနုိင္တဲ့ Initial Sources တခုအေနနဲ့ဘဲ့သေဘာထားျပီး အဲဒီက ရသမွ်အခ်က္လက္တုိင္းကို အတည္ျပုခ်က္ရေအာင္လုပ္ဖို့။ အင္တာဗ်ဳးေတြရေအာင္လုပ္ဖုိ့ လုိတယ္လုိ့ မီဒီယာျကြမ္းက်င္သူေတြကေျပာပါတယ္။
Twitter ဟာ Social Media ရဲ့ သတင္းဌာလုိ့ေတာင္ တင္စားေခၚေနျကေပမဲ့ ျမန္မာအြန္လုိင္း ကြန္ျမူနတီမွာေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ Facebook တခုကိုဘဲ့ ျကယ္ျကယ္ျပန့္ျပန့္သုံးေနတာေတြ့ရျပီး တျခားမီဒီယာေတြကိုသုံးတာ သိပ္မေတြ့ရေသးပါဘူး။ တာ၀န္ခံမႈ။ တာ၀န္ယူမႈအရဆုိရင္ Twitter ဟာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္တယ္လို့ေလ့လာသူေတြကေျပာေနေပမဲ့ ျမန္မာ ေတြအျကား Twitter သုံးတာ သိပ္မေတြ့ရေသးပါဘူး။
Media Activists ေတြ အြန္လုိင္းေပၚ ဘာေတြတင္ေနသလဲ
ျပန္ျကားေရးဌာန ဒု ၀န္ျကီးကိုယ္တုိင္ Social Media ကုိသုံးေနျပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ Social Media လႈိင္းဟာ တျခားနုိင္ငံေတြထက္ သုံးစဲြသူဦးေရနဲေနေသးရင္ေတာင္ အေရးပါအရာေရာက္မႈက ေတာ့ မေလ်ာ့နုိင္ဘူးလုိ့ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံအတြင္း သတင္းတခုျဖစ္ျပီဆုိတာနဲ့ BBC, VOA, RFA, DVB ေရဒီယုိေတြမွာ သတင္းမလာခင္။ ဧရာ၀တီ။ မဇ်ိမ။ စသျဖင့္ အင္တာနက္ေတြမွာ သတင္းမလာ ခင္။ ယုတ္စြအဆုံး ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္ေတြရဲ့ အင္တာနက္စာမ်က္နွာမွာေတာင္ သတင္းမတက္ခင္မွာ Facebook မွာ အယင္ျမင္ေနရတာကို က်ေနာ္သတိျပုမိပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အေရးျကီးတာကေတာ့ ဘယ္လုိသတင္းေတြတင္ေနတာလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ အြန္လုိင္းကြန္ျမူန တီကပုဂုိလ္ေတြ အေသခ်ာေလ့လာဖုိ့လိုမယ္ထင္ပါတယ္။ ၀န္ျကီးက သူဌာနေကာင္းေျကာင္းေတြခ်ည္း တင္ေနသလား။ နုိင္ငံေရးပါတီေတြက သူတုိ့ပါတီ ၀ါဒျဖန့္ခ်ီေရးေတြခ်ည္းတင္ေနတာလား။ ပရိတ္သတ္ အမ်ားစုက အဲဒီလုိ အထင္ကရ နည္မည္ျကီးသူေတြ တင္တာေနာက္ကုိဘဲ့လုိက္ျပီး Like လုပ္လုိက္။ Share လုပ္လုိက္။ Comment ေရးလုိက္လုပ္ေနျကတာလား။ တကယ့္ အဖိနွိပ္ခံျပည္သူေတြရဲ့ဘ၀ နစ္နာမႈအေျကာင္း တင္ျပတဲ့သတင္းေတြ။ လူအမ်ားစုနဲ့ဆုိင္တဲ့သတင္းေတြကုိ Like, Share, Comment လုပ္ေနျကာတာလား။
အမွန္တုိင္း၀န္ခံရရင္ သတင္းျဖစ္တဲ့အရပ္နဲ့အေ၀းျကီးမွာေရာက္ေနတဲ့ က်ေနာ့္လုိပုဂုိလ္မ်ဳိးေတြက ေတာ့ ဘာပုံမွ ကုိယ္ပုိင္တင္ဖုိ့သိပ္မလြယ္လွပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူမ်ားတင္ထားတဲ့ ပုံေတြကိုဘဲ့ အမ်ားျပည္ သူသိသင့္တယ္ထင္ရင္ ထပ္ Share ေပါ့။ Comment ေရးေပါ့။ Like လုပ္ေပါ့။ ဒါဟာ ဒီေန့ အေ၀း ေရာက္ အြန္လုိင္းကြန္ျမူနတီက ပုဂုိလ္ေတြရဲ့ ေန့စဥ္လုပ္ငန္းေတြထဲက တခုဘဲ့မုိ့လား။
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ စစ္ပဲြေတြဆက္ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဒီအေျကာင္း သတင္း။ ဓာတ္ပုံ။ ဗီြဒီယုိ ပုံ ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား Facebook မွာတက္ေနသလဲ။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ စစ္ပဲြထဲအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
မုံရြာ ေျကးနီေတာင္ဖက္မွာ နုိင္ငံျခားရင္းနွီးျမႈပ္နံွမႈဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ျပသာနာေတြ။ လယ္ေျမအသိမ္းခံရမႈျပသာနာေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ေနရာအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္ နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
မႏၱေလးတုိင္း။ ဧရာ၀တီတုိင္းနဲ့ ေနရာတခ်ဳိ့မွာ ေရးျကီးေရလွ်ံျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္းမွာဘဲ့ စစ္တပ္နဲ့ စစ္တပ္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ စီးပြါးေရးသမားေတြက လယ္သမားပုိင္ လယ္ေတြကို အတင္းအဓၵမသိမ္း ထားတာအမ်ားျကီးရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ ေနရာအထိ ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျက သလဲ။
ထား၀ယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္းအတြက္ နုိင္ငံျခားရင္းနီွးမႈဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ဆုိင္ရာျပသာနာေတြ။ ေျမယာသိမ္းမႈေတြ။ လက္နက္ကုိင္ အခြန္ေကာက္မႈေတြ အမ်ားျကီး ျဖစ္ ေနပါတယ္။ ဆီးရီးယားက Media Activist လုိ အခင္းျဖစ္တဲ့ေနရာအထိ၀င္ျပီး ဗီြဒီယုိရုိက္ YouTube ေပၚတင္သူ။ Facebook ေပၚတင္သူ ဘယ္နွစ္ဦးရွိသလဲ။ ရသမွ် တင္ထားတဲ့ထဲက သတင္းေတြ။ ပုံ ေတြကို လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားက Like, Share, Comment လုပ္ျကသလဲ။
(ဓာတ္ပုံ- Dawei Watch မွ)
ဒီဥပမာေတြဟာ အဖိနွိပ္ခံလူထု။ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ့ဘ၀နဲ့ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ အေရးျကီးတယ္လုိ့ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္ေျမျပင္။ ေက်းလက္ေဒသ။ ေတာျကုိေတာင္ျကား။ ေလွတတန္။ ကားတတန္ နဲ့ သြားရမဲ့ေနရာေတြဆုိေတာ့ သတင္းယူဖုိ့ ခက္တာေပါ့။ ေနျပည္ေတာ္ပါလီမန္။ ရန္ကုန္က စီမီနာ။ ပါတီဌာနခ်ဳပ္က သတင္းစာရွင္းပဲြေတြေလာက္ ဘယ္လြယ္ပါ့မလဲ။
ကဲ...ခင္ဗ်ား ဘယ္ေနရာေတြကိုသြားျပီး ဘာပုံေတြတင္မလဲ။ ေနျပည္ေတာ္ကိုလား-လုိြင္ဇာကုိလား။ ရန္ကုန္ကိုလား- ေျကးနီးေတာင္ကိုလား။ ပါတီဌာနခ်ဳပ္ကိုလား- ေက်းလက္ကပါတီ၀င္ေတြဆီကုိလား။
Media Activist ေတြ ပုိမုိထြန္းကားလာဖုိ့ ေမ်ာ္လင့္ရင္း...။
ထက္ေအာင္ေက်ာ္။
................................................................................................................
0 comments:
Post a Comment