Wednesday, April 29, 2015

ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းလာ။

ျမန္မာ့သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္း

Freedom House ထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္။
Freedom House ထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္။ 

မီဒီယာ

အသံ
၀ါ႐ွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြက္ ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆုိးဖက္ကို (၃)မွတ္တိုးၿပီး သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္႐ွိအေျခအေန ေတြကို ထပ္ဟပ္ေစတယ္ လို႔ ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေျပာဆိုပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းက ကုိဉာဏ္၀င္းေအာင္ တင္ျပပါမယ္ ။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါ႐ွင္တန္ဒီစီၿမဳိ႕အေျခစိုက္ Freedom House အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ Freedom of the Press 2015 ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၄ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျပန္က် သြားတယ္လို႔ ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံနဲ႔ ေဒသေပါင္း ၁၉၉ ခုရဲ႕ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ ကို ေလ့လာၿပီး အဆိုးဆုံးႏုိင္ငံကို အမွတ္ ၁၀၀ ထိ သတ္မွတ္ေပးရာ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ အမွတ္ ၇၀ ရခဲ့ရာက ၂၀၁၄ အေျခအေနေတြအတြက္ အဆိုးဖက္ကုိ ၃ မွတ္တုိးၿပီး ၇၃ မွတ္ ရရွိခဲ့တာေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ က်ဆင္းသြားတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
Freedom House အစီရင္ခံစာထဲမွာ သတင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး တရားစြဲၿပီး ေထာင္ခ်တာ ၊ အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာ တားျမစ္ထားတာမ်ဳိးေတြ ႐ွိေနတယ္လို႔ ေဖၚျပထားတာပါ။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာ ဟာ လက္ေတြ႔အေျခအေနကို ထင္ဟပ္ေစတယ္လို႔ ျမန္မာဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ယက္ MJN ရဲ႕ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။
" ၿပီးခဲ့တဲ့တႏွစ္အတြင္းမွာေပါ့ေနာ္ ေထာင္ခ်ခံရတဲ့ အမႈအႀကီးႏွစ္ခုရွိတယ္။ ယူနတီနဲ႔ မြန္းတည့္ေန။ တခုကဆိုရင္ ေထာင္ဒဏ္ ဆယ္ႏွစ္ ဆိုေတာ့ ေတာ့္ေတာ့္ ကို ျပင္းထန္တဲ့ ေထာင္ဒဏ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ဆန္းမွာကတည္းကိုက DVB သတင္းေထာက္လည္း ေထာင္ခ်ခံရတယ္။ ေနာက္ ဒီဘက္ႏွစ္ကူးလာေတာ့ အခုလပိုင္းေတြမွာ ဆက္တုိက္ဆိုသလိုပဲ သတင္းသမားေတြ အ႐ိုက္ခံရတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ေထာင္ႏွစ္လ အခ်ခံရတာရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကုန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္အတြင္းမွာကို အခုျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြက သတင္းေရးသား မႈေတြ ေဖာ္ျပမႈေတြ ေနာက္တခုက သတင္းရယူတဲ့အခါေတြမွာလည္း သတင္းသမားေတြ အေပၚမွာ တရားစြဲခံရႏုိင္တယ္။ ေရးသားေဖာ္ျပမႈေၾကာင့္လည္း တစံုတရာေသာ အေရးယူမႈေတြရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ရွိတယ္။ လက္ေတြ႔မွာလည္း အေရးယူမႈေတြရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီဟာက သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို သြားၿပီးေတာ့ တိုက္႐ိုက္ျခိမ္းေျခာက္မႈ ရွိတယ္ဆုိတာေတာ့ ထင္ရွားပါတယ္။ "
ျမန္မာ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ႀကဳံေနရတယ္လို႔ Freedom House အစီရင္ခံစာရဲ႕ ေျပာဆိုမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ အတြင္းေရးမႉး ဦးေက်ာ္မင္းေဆြက ခုလို သုံးသပ္ပါတယ္။
" သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္တို႔ ၿခိိမ္းေျခာက္မႈတို႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ ႏွစ္ပိုင္းရွိ တာေပါ့ေနာ္။ တပိုင္းက အစိုးရဘက္မွာ တာဝန္ရွိတယ္။ အစိုးရဆုိေပမဲ့ အစိုးရတခုတည္း ေျပာလို႔မရေတာ့ဘူး။ အခုက တရားေရးမ႑ိဳင္ရယ္၊ လႊတ္ေတာ္ရယ္၊ ေနာက္တခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရယ္ေပါ့ေနာ္။ တပ္မေတာ္လည္း ပါေကာင္းပါမယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ေတြ တေျဖးေျဖး ေျပာင္းဖို႔ လိုတာေပါ့။ အဲ့တာက သူတို႔က မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ လက္ေတြ႔ လုပ္ရပ္ေတြက ေပၚလာမွာပဲ။ ဒါက ရွင္းတယ္ေပါ့ေနာ္။
တဖက္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ သတင္းမီဒီယာသမားေတြဘက္မွာ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေျပာဆိုခြင့္တို႔ ေျပာလို႔ရွိရင္ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ မထိရဲ မတို႔ရဲ မေရးရဲတဲ့ အပိုင္းေတြ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိေသးတယ္ဗ်။ အဲ့ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေရွ႕မွာကေတာ့ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ သြားေနလို႔ရွိရင္ေတာ့ ျပႆနာ နည္းႏုိင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ သို႔ေသာ္ မျဖစ္ဘူးလို႔ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ ျပႆနာကေတာ့ လာဦးမွာပဲ။ တရားစြဲတာေတြက လာဦးမွာပဲ။"
 ၿပီးခဲ့တဲ့သံုးႏွစ္အတြင္း ဆက္တုိက္ ရခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တိုးတက္မႈ ေနာက္ျပန္ ဆုတ္ သြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ MJN ရဲ႕ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္ေျပာတာက
"၂၀၁၃မွာ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္ရတယ္။ အမႈကိစၥႀကီးႀကီးမားမားမရွိခဲ့ဘူး။ ၂၀၁၃ကေတာ့ အေကာင္းဘက္ကုိ ဦးတည္ၿပီး ေျပာလို႔ရတယ္။  သို႔ေပမဲ့ေနာက္ပိုင္း သတင္းသမားေတြကလည္း ပိုၿပီးေတာ့ အလုပ္လုပ္လာတဲ့အခါမွာ အဖမ္းခံရတဲ့ ကိစၥေတြ ဆက္တုိက္ဆိုသလိုျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ မၾကာခဏလည္း အခြင့္ၾကံဳတဲ့အခါမွာ သတင္းသမားေတြ အရိုက္ခံရတာတို႔၊ အၿငိဳးခံရတာတို႔ အဲ့တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလာတယ္ေပါ့ေနာ္။ တရားစြဲမယ္။ ဒီ့ထက္ႀကီးရင္ ဖမ္းမယ္ ဆိုတဲ့ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အဲ့ဒီ့အရိပ္အေယာင္ေတြ ပိုမ်ားလာတယ္ ဆိုေတာ့ ဒီဘက္က အက်ဘက္လို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့ေနာ္။
Freedom House အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာထား သိ႐ွိႏုိင္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန တာ၀န္႐ွိသူကုိ ေမးျမန္းဖို႔ ဗီြအိုေအက အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆက္သြယ္ခဲ့ေပမယ္ မရခဲ့ပါဘူး ။
..................................
https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2015?gclid=CNCfjKmmnMUCFekLcwodHxUA2g#.VUE4Z6YUvoB
......................

သတင္းမီဒီယာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအမ်ားဆံုး ၁၀ ႏိုင္ငံစာရင္း ျမန္မာပါဝင္

သတင္းေထာက္မ်ားကာကြယ္ေပးေရးေကာ္မတီက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္း မီဒီယာကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား” အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ပံုေဖာ္မႈ ဓာတ္ပံုကို ေဖာ္ျပထားပံု။
သတင္းေထာက္မ်ားကာကြယ္ေပးေရးေကာ္မတီက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္း မီဒီယာကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား” အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာ့သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ပံုေဖာ္မႈ ဓာတ္ပံုကို ေဖာ္ျပထားပံု။ 

မီဒီယာ

အသံ
နယူးေရာက္အေျခစိုက္ CPJ လို႔ေခၚတဲ့ သတင္းေထာက္မ်ားကာကြယ္ေပးေရးေကာ္မတီက ဧၿပီလ (၂၁) ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ကမၻာ့ဆင္ဆာ ျဖတ္ေတာက္မႈ အမ်ားဆံုး (၁၀) ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ နံပါတ္ (၉) အဆင့္မွာ ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ကတိကဝတ္ေပးထားတဲ့ အေပၚ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ ရွိလာတယ္လို႔ CPJ က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အေၾကာင္းစံု တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကမၻာ့ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈအမ်ားဆံုး (၁ဝ) ႏိုင္ငံစာရင္းကို တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ျပဳစုရာမွာ အင္တာနက္အသံုးျပဳမႈကို အာဏာပိုင္ေတြက ကန္႔သတ္ေစာင့္ၾကည့္တာ၊ သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တဲ့ အေရအတြက္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီး CPJ က ထုတ္ျပန္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံေတြက ဖိႏွိပ္တဲ့အစိုးရေတြရဲ႕ မူဝါဒေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ CPJ က ေျပာပါတယ္။
CPJ ကထုတ္ျပန္တဲ့ ကမၻာ့ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ အမ်ားဆံုး (၁ဝ) ႏိုင္ငံစာရင္းထဲမွာ အဆိုးရြားဆံုးႏိုင္ငံအျဖစ္ အီရီထရီးယားကို ေဖၚျပထားၿပီး အဲဒီေနာက္ ဒုတိယအေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ အီသီယိုးပီးယား၊ အာဇာဘိုင္ဂ်န္၊ ဗီယက္နမ္၊ အီရန္၊ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာနဲ႔ ေနာက္ဆံုး ႏိုင္ငံအျဖစ္ က်ဴးဘားတို႔ကို ေဖၚျပထားပါတယ္။အဲဒီထဲမွာ ျမန္မာက နံပါတ္ (၉) အဆင့္မွာ ရွိေနတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ CPJ ရဲ႕ အာရွအစီအစဥ္ လုပ္ငန္း ညႇိႏိႈင္းေရးမႉး Bob Dietz က အခုလိုေျပာပါတယ္။
“လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ စၿပီးလုပ္တဲ့အခ်ိန္ အစိုးရက ကတိေပးခဲ့တဲ့အရာေတြဟာ အခုဆိုရင္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ထိန္းသိမ္းခံထားရတယ္။ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္သူေတြ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ကို ေဝဖန္သူေတြ ဆိုရင္လည္း အဖမ္းခံၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အစိုးရရဲ႕ ကတိျပဳ လုပ္ေဆာင္ပါမယ္ဆိုတဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြရွိေနပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ သတင္းေထာက္ေတြကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ေနတဲ့လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနကို ပိုၿပီး ဆိုးရြားသြားေစတယ္လို႔ ျမင္ေၾကာင္း Bob Dietz ကေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ စာရင္းေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိ သတင္းသမား(၁ဝ) ဦး ဖမ္းဆီးခံထားရပါတယ္။သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရတက္လာခါစ အရင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္ ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ သတင္းသမားအားလံုးကို လႊတ္ေပးလိုက္ခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ္တို႔အားလံုး စိတ္လွဳပ္ရွားခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒါဟာ အခ်ိန္မၾကာ လိုက္ပါဘူး။ အခု အရင္ကအတိုင္းပဲ သတင္းေထာက္ေတြကိုဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ေနတာပါ။”
အစိုးရအေနနဲ႔ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို တကယ္ခြင့္ျပဳခ်င္တယ္ဆိုရင္ အခုလိုသတင္းေထာက္ေတြဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့အေျခအေနမ်ဳိး မေရာက္ႏိုင္ဘူးလို႔ Messenger သတင္းဂ်ာနယ္ရဲ႕ တာဝန္ခံအယ္ဒီတာ ကိုသူရေအာင္ကလည္း ေျပာပါတယ္။
“တကယ္တန္းသာ အစုိးရအေနနဲ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းမယ့္အစိုးရတရပ္မွန္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ တကယ္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို တကယ္အားေပးတဲ့ အစိုးရတရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ ဒီအေျခအေနေတြဟာ ျဖစ္လာစရာမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆတယ္ဗ်။ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ေကာင္းတာ ေတြေရာ မရွိဘူးလားဆိုေတာ့ ေကာင္းတာေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါ က်ေနာ္ မွ်ၿပီး ေတြးၾကည့္တာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြ၊ ဂ်ာနယ္လစ္စ္ေတြကို တကယ္ကာကြယ္ေပးေနတယ္၊ တကယ္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားေနသူေတြကို လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ႀကိဳဆိုတာမ်ဳိးေတာ့ အစုိးရမွာ မေတြ႔ေသးဘူးဗ်။ ေနာက္တခ်က္- ဥပမာ၊ မၾကာေသးခင္က လက္ပံတန္းမွာျဖစ္သြားတဲ့ကိစၥဆိုလို႔ရွိရင္လည္း ၾကည့္ဗ်။ သတင္းမီဒီယာသမားေတြ အၾကမ္းဖက္ ႐ိုက္ႏွက္ခံရတာေတြ ရွိတယ္။ ဖမ္းဆီးခံရတာေတြ ရွိတယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြက ဒီအေျခအေနမွာ မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ယူဆတယ္။သို႔ေသာ္ျငားလည္း ဒီအေျခအေနဟာ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာ ရွိေနေသးတဲ့အတြက္ စိတ္မေကာင္းစရာအေျခအေနေပါ့ဗ်ာ။”
ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းမီဒီယာဥပေဒျပဌာန္းခဲ့တယ္ဆိုေပမယ့္ သတင္းသမားေတြကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ခိုင္မာတဲ့ ဥပေဒမ်ဳိး မေပၚေပါက္ေသးဘူးလို႔လည္း ကိုသူရေအာင္က အခုလိုဆက္ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ တကယ္လြတ္လပ္ခြင့္ရတာမဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ သိသိသာသာ ဖိအားေပးမႈေတြရွိတယ္။ မသိမသာ ဖိအားေပးမႈ ေတြလည္း ရွိတယ္။ လြတ္လပ္စြာေရးသားေဖာ္ျပခြင့္ရတယ္ဆိုေပမယ့္ လြပ္လပ္စြာ ေရးသားေဖာ္ျပတဲ့လူေတြေနာက္မွာ ဘာနည္းဥပေဒနဲ႔မွ ကာရံထားတာ မရွိဘူးဗ်။ ဆိုလိုတာက သတင္းေထာက္ေတြ၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြကိ တကယ္ကာကြယ္ေပးတဲ့ဥပေဒ ျမန္မာျပည္မွာ အခုထက္ထိကို အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အခုထက္ထိကို မေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေသးဘူး …။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနဟာ က်ေနာ္ အခုနက ေျပာသလိုပဲ ေလွာင္အိမ္ေသးေသးေလးထဲကေန ေလွာင္အိမ္အႀကီးႀကီးထဲကို ေရာက္သြားတဲ့အေျခအေနတခုလို႔ပဲ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ မျမင္ပါဘူး။”
မေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ CPJ ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ဆံုး႐ႈံးေနသလဲ ဆိုတာကို ေဝဖန္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ေပါင္း (၄ဝ) ၾကာခဲ့တဲ့ ပံုနွိပ္ထုတ္ေဝျခင္းဆိုင္ရာ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈကို ၂၀၁၂ ခုနွစ္က ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္ဆိုေပမယ့္လည္း သတင္းမီဒီယာကို အာဏာပိုင္ေတြက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္လို႔ CPJ က ေရးသားထားပါတယ္။
ယူနတီဂ်ာနယ္ အမႈေဆာင္အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အပါအဝင္ သတင္းသမား ေလးဦးကို ေထာင္ဒဏ္ (၁၀) ႏွစ္နဲ႔ အလုပ္ၾကမ္း ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေထာင္ဒဏ္ (၇) နွစ္ဆိုၿပီး ေလွ်ာ့ခ်ေပးလိုက္တယ္ဆိုေပမယ့္ ဒါဟာ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္လာရင္ သတင္းသမားေတြကို ျပင္းထန္တဲ့ ဖိနွိပ္မႈတခု အျဖစ္ CPJ က ေထာက္ျပ ထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဘိုင္မြန္းတည့္ေနဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာနဲ႔သတင္းေထာက္ (၃) ေယာက္ အပါအဝင္ ထုတ္ေဝသူ (၂) ဦးတို႔ကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကည္ညဳိပ်က္ေစမႈ ပုဒ္မနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ႏွစ္စီခ်မွတ္ခဲ့တယ္လို႔လည္းေရးသားထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အလြတ္သတင္းေထာက္ ကိုပါႀကီး ေခၚ ကိုေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ကို ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္မွာ စစ္တပ္က ပစ္သတ္ခဲ့တဲ့အမႈကိုလည္း ေဝဖန္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
ကမၻာ့ဆင္ဆာ ျဖတ္ေတာက္မႈ အမ်ားဆံုး (၁၀) ႏိုင္ငံ။
ကမၻာ့ဆင္ဆာ ျဖတ္ေတာက္မႈ အမ်ားဆံုး (၁၀) ႏိုင္ငံ။
CPJ က အခုလိုထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ကမၻာ့ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ အမ်ားဆံုး (၁ဝ) ႏိုင္ငံစာရင္းဟာ ဧၿပီလ (၂၇) ရက္ေန႔ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ “သတင္း မီဒီယာကို တိုက္ခိုက္မႈမ်ား”- ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ CPJ ကတင္ျပမယ့္ ႏွစ္ပတ္လည္အစီရင္ခံစာရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

Saturday, April 25, 2015

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးႏွင့္ တစ္ေန႔စာအလြဲမ်ား

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးႏွင့္ တစ္ေန႔စာအလြဲမ်ား

  • Saturday, 25 April 2015 . The Voice Weekly.

Friday, April 24, 2015

စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႔ ထား၀ယ္

ေဆာင္းပါး

စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႔ ထား၀ယ္

facebook
Share on gmailShare on twitter
ထား၀ယ္, စီးပြားေရးဇုန္, ေမာင္းမကန္, Italian-Thai Development (ITD), ထိုင္း-ျမန္မာ, နယ္စပ္,
ထား၀ယ္ ကမ္းေျခအနီး ျမင္ကြင္း တခု (ဓာတ္ပုံ – ေဂ်ပိုင္ / ဧရာ၀တီ)
ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္တစီးနဲ႔ ေယာက္်ားေလးေတြ ေျမလမ္းေလးအတိုင္း ကမ္းေျခဆီကို အျပင္း ေမာင္းသြား ၾကတဲ့ လမ္းတေလွ်ာက္မွာေတာ့ တဒုန္းဒုန္းဆိုတဲ့ အသံေတြ ေလထဲမွာ ပ်ံ႕လြင့္က်န္ခဲ့ပါတယ္။
အနီးအနားက ဝါးတဲတလံုး ေပၚမွာေတာ့ လူငယ္တစု ပ်င္းရိပ်င္းတြဲနဲ႔ ထိုင္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕က ဆံပင္ရွည္ေတြနဲ႔ ပါ။ ဒီလို အပူပင္မရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ခံစားမႈမွာ သူတို႔ေတြ အသားက်ေနသလိုပါပဲ။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေတာင္ဘက္ အက်ဆံုးေနရာ၊ ပိုၿပီး တိတိက်က် ေျပာရရင္ ထားဝယ္ကြ်န္းဆြယ္က ႀကိဳဆိုလိုက္ ပါတယ္။
ထိုင္းကမ္းေျခ ယဥ္ေက်းမႈေတြဟာ ကုန္းေျမခ်င္း ထိစပ္ေနတဲ့ ဒီဘက္ကို လံုးလံုးလ်ားလ်ားကူးစက္ မလာေသး ေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အနည္းငယ္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္တဲ့ ျဖဴေဖြးတဲ့ သဲေသာင္ျပင္ေတြနဲ႔ ပင္လယ္ေရ ေႏြးေႏြးတို႔ ဒီဘက္မွာလည္း ရွိေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
တနသၤာရီတိုင္း အတြင္းက သဘာဝအတိုင္း ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့ ဒီလိုကမ္းေျခေတြ ထိုင္းႏိုင္ငံလို ျဖစ္လာဖို႔ ကနဦး လကၡဏာ တခု ဟုတ္ခ်င္မွလည္း ဟုတ္ပါလိမ့္မယ္။
သတိထားမိ တာကေတာ့ အဲဒီ ေဒသမွာ ေနထိုင္သူ လူအမ်ားစုဟာ ထိုင္းစကား ေျပာဆိုၾကတာ ပါပဲ။ ေဒသခံ ထားဝယ္လူမ်ိဳး အမ်ားစုက ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အလုပ္လုပ္ဖို႔ သြားၾကပါတယ္။ ေဒသအတြင္းမွာ စီးပြားေရး အေျပာင္း အလဲ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနတာေတာင္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီအစိတ္အပိုင္းက တျခား ေနရာေတြနဲ႔ ႏိႈင္းစာရင္ ေနာက္က် က်န္ေနခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အရင္ကနဲ႔ စာရင္ အဲဒီေနရာကို သြားဖို႔ ပိုၿပီး လြယ္ကူလာတဲ့ အတြက္ ဒါက ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ကမွ ထားဝယ္ကေန ဘန္ေကာက္ ကားလမ္း ဖြင့္လွစ္လိုက္ေၾကာင့္ ကုန္းလမ္း ခရီးနဲ႔ဆို တရက္အတြင္း သြားေရာက္ႏိုင္ပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာကို ဗီဇာ ေစာင့္ေနသူေတြ တေထာက္နားတဲ့ ေနရာ အျဖစ္လည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ ပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ဒီလို ရင္သပ္႐ႈေမာဖြယ္ ေကာင္းတဲ့ ေနရာကို ဧည့္သည္ေတြ ပိုေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။
ခရီးသြားလုပ္ငန္း အလားအလာ
တလမ္းလံုးမွာ ဒုကၡခံခဲ့ရေပမယ့္ က်ေနာ္ ရန္ကုန္ကေန ထားဝယ္ကို ကားလမ္းကေန သြား ၾကည့္တဲ့အခါ စုစုေပါင္း ၁၈ နာရီ ၾကာပါတယ္။ ေလယာဥ္နဲ႔လည္း သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေမာ္လၿမိဳင္ကေနတဆင့္ ျဖည္းျဖည္း ေႏွးေႏွး ေမာင္းတဲ့ ရထားကို စီးၿပီးေတာ့လည္း သြားႏိုင္ပါ တယ္။
ထားဝယ္မွာ တည္းခိုခန္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ထားဝယ္ကေန မိနစ္ ၃၀ ေလာက္ ကားေမာင္းသြားရတဲ့ ေနရာမွာ ဖြင့္ထားတဲ့ ျမန္မာ-ျပင္သစ္ စံုတြဲတတြဲရဲ႕ Coconuts အမည္ရွိ တည္းခိုခန္းမွာလည္း တည္းႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီကေနမွ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္သြားမယ္ ဆိုရင္ ေမာင္းမကန္ ကမ္းေျခကိုလည္း ေရာက္နိုင္ပါတယ္။
အဲဒီ တည္းခိုခန္းမွာ တည္းမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ႐ိုးရွင္းေပမယ့္ သက္ေသာင့္သက္သာရွိတဲ့ အခန္း အတြက္ တညကို ၂၅ ေဒၚလာနီးပါး ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြ အေနနဲ႔ကလည္း လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ဖမ္းၿပီး ခ်က္ျပဳတ္ ထားတဲ့ ပင္လယ္အစားအစာေတြကို ေအးေအးေဆးေဆး ထိုင္ႏိုင္တဲ့ သစ္သားေလသာေဆာင္ေပၚမွာ စားပြဲ အနိမ့္ ေလးမ်ားနဲ႔ တည္ခင္းဧည့္ခံပါတယ္။ တူနာငါး၊ ကင္းမြန္၊ ပုစြန္တုပ္နဲ႔ ျမန္မာအသုပ္မ်ား၊ ယိုးဒယား သေဘၤာသီးေထာင္း မ်ားလည္း ရႏိုင္ပါတယ္။
အလြန္ တိတ္ဆိတ္တဲ့ ေနရာတခု ျဖစ္ေနဆဲ ဆိုေပမယ့္ ေမာင္းမကန္ကို ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားေတြ လာေရာက္မႈ ျမင့္မားလာမယ့္ အလားအလာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ကမ္းေျခရဲ႕ညာဘက္မွာေတာ့ ဟိုတယ္ အသစ္တလံုးရွိၿပီး တျခား ဟိုတယ္ေတြ ကေတာ့ ေဆာက္လက္စ ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာအခ်ိန္ အထိ ကမ္းေျခမွာ အမိႈက္သ႐ိုက္ေတြ ဖံုးေနဆဲ ျဖစ္လို႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းသစ္ေတြက စတင္ၿပီး ရွင္းလင္းေရး လုပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ပိုေကာင္းမွာပါ။
ထားဝယ္ကေနၿပီးေတာ့ ေတာင္ဘက္နဲ႔ ေျမာက္ဘက္ေတြမွာ ရွိတဲ့ တျခားကမ္းေျခေတြ ကိုလည္း သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေျမာက္ဘက္ကို သြားရင္ေတာ့ ဒီေဒသရဲ႕ ရတနာတခုလို႔ ဆိုႏိုင္တဲ့ နဘူးလည္ ကမ္းေျခကို ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ မရွိႏိုင္ေတာ့တဲ့ အတြက္ က်ယ္ျပန္႔ ရွည္လ်ားတဲ့ အျဖဴေရာင္ သဲျပင္ေပၚမွာ ခံစားရတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ တမ်ိဳး ျဖစ္ေစႏိုင္ပါ လိမ့္မယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဒီေနရာဟာ ဘီလီယံ ၁ ဒသမ ၇ သန္း တန္ဖိုးရွိတဲ့ ထားဝယ္ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္ႀကီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့ ေနရာ ျဖစ္လို႔ပါ။ ဒီ စီမံကိန္းကို ရပ္တန္႔ထားေပမယ့္ မၾကာေသးခင္က ရရွိခဲ့တဲ့ သတင္းေတြ အရ မူလ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ Italian-Thai Development (ITD) နဲ႔ ထိုင္း-ဂ်ပန္ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းသစ္ တခုတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ျပန္လည္ စတင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ။
တကယ္လို႔ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းတခု၊ စက္မႈဇုန္နဲ႔ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕အထိ ကုန္စည္ေတြကို ပို႔ေဆာင္ေပးႏိုင္မယ့္ အေဝးေျပး လမ္းသစ္ႀကီးရဲ႕ ခရီးဆံုးေနရာ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ဒီကမ္းေျခဟာ အေကာင္းအတိုင္း ျပန္ျဖစ္လာဖြယ္ မရွိေတာ့ပါဘူး။
ေတာင္ဘက္ကို သြားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ငွားၿပီး ေမာင္းသြားရင္ မိနစ္ ၉၀ အတြင္း စိတ္ဝင္စားစရာ ေနရာတခ်ိဳ႕ဆီကို ေရာက္ပါတယ္။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ျမင္ေတြ႔ရမွာေတာ့ ဆမ္မာရီယာ ပင္လယ္ေအာ္ရဲ႕ လွပတဲ့ အေကြ႔အေကာက္ေတြကို ခံစားရမွာျဖစ္ၿပီး အဆံုးမွာေတာ့ ေစတီတဆူ တည္ထားပါတယ္။
ကမ္းေျခ အနီးမွာရွိတဲ့ တခုတည္းေသာ တျခား အေဆာက္အအံု ကေတာ့ တံငါသည္ေတြ အခ်ိန္ျဖဳန္း ႏိုင္ဖို႔ အဓိက ထားတဲ့ ေက်းလက္ ေကာ္ဖီဆိုင္ေလး ျဖစ္ၿပီးေတာ့ လက္ဖက္သုပ္နဲ႔ ဘီယာလည္း ရႏိုင္ပါတယ္။
ေတာင္ဘက္ကို နည္းနည္း ဆက္သြားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေတဇစ္ကမ္းေျခကို ေရာက္ပါတယ္။ လမ္းတေလွ်ာက္မွာ လွပၿပီး ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ ရြာေတြ၊ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ေတာင္ပတ္လမ္းေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးရင္ေတာ့ ကမ္းေျခကို ေရာက္ပါၿပီ။
နယ္စပ္ထိစပ္မႈရဲ႕ အားသာခ်က္
ထားဝယ္မွာ လည္ပတ္ၿပီးသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ တဖက္နယ္စပ္ကို ဆက္သြားဖို႔ အခက္အခဲ မရွိေတာ့ ပါဘူး။ အခ်ိန္ ၅ နာရီသာ ၾကာမွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာဘက္အပိုင္းက ကားလမ္းေတြကေတာ့ ေတာင္တန္းေတြ တေလွ်ာက္ ျဖတ္သြားရၿပီး ၾကမ္းတမ္းပါတယ္။ မီနီဗင္ကား အေသးနဲ႔ သြားမယ္ ဆိုရင္ တေယာက္ကို ကားခ ျမန္မာေငြ ၂ ေသာင္းက်ပ္ ေပးရၿပီး လမ္းမွာ စစ္ေဆးေရးဂိတ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ျဖတ္ရပါတယ္။ တဂိတ္ေရာက္တိုင္း က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ယာဥ္ေမာင္းက ေသနတ္ကိုင္ ထားတဲ့ သူေတြ (အစိုးရ ဘက္က ျဖစ္ေစ၊ အစိုးရ မဟုတ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔က ျဖစ္ေစ) ရဲ႕ လက္ထဲကို ပိုက္ဆံ ထည့္ေပးရ ပါတယ္။
နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္တာကေတာ့ ႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဘယ္လမ္းက သြားလို႔ အဆင္ေျပႏိုင္တယ္ ဆိုတာကေတာ့ အေသအခ်ာ မသိရ ေသးပါဘူး။
က်ေနာ္နဲ႔ တျခား ခရီးသြားတခ်ိဳ႕က ပစ္ကပ္ကားေမာင္းတဲ့ ထိုင္းအမ်ိဳးသား တေယာက္ကို က်ေနာ္တို႔ကို ပို႔ေပးႏိုင္မလားလို႔ ေမးလိုက္ပါတယ္။ သူက သေဘာတူလိုက္ၿပီးေတာ့ လူသူမရွိတဲ့ နယ္ေျမအတိုင္း ကီလိုမီတာ အနည္းငယ္ေလာက္ ျဖတ္ေက်ာ္ ေခၚေဆာင္သြားပါတယ္။ ေက်ာက္ခင္းထားတဲ့ လမ္းၾကမ္းကေန ေလးလမ္းသြား အနက္ေရာင္ ကတၱရာလမ္းေပၚကို ေရာက္ၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံထဲကို ေရာက္ပါၿပီ။
ထိုင္းႏိုင္ငံ နယ္စပ္စစ္ေဆးေရး ဂိတ္မွာေတာ့ တန္းစီေနတဲ့ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လူတန္းရွည္ႀကီးနဲ႔ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ေတြကို ျမင္ေတြ႔ရ ပါတယ္။
ထိုင္းႏိုင္ငံထဲကို ေရာက္ၿပီ ဆိုတာနဲ႔ ရက္ေဂး ဂီတကို ဖြင့္ထားတဲ့ ဘားဆိုင္ေတြက သိပ္မေဝးေတာ့ ပါဘူး။ အဲဒီကေန ကန္ခ်နာဘူရီကို ကိုယ္ပိုင္ကားနဲ႔ သြားမယ္ ဆိုရင္ တနာရီေလာက္ပဲ ၾကာၿပီး ဘန္ေကာက္ ဆိုရင္ေတာ့ သံုးနာရီ ေလာက္ပဲ ၾကာပါလိမ့္မယ္။
(၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လထုတ္ The Irrawaddy မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ imon Lewis ၏ “Dawei and Beyond” ေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)

Share

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More