သူ႔အေတြး သူ႔အျမင္
ပုဂံၿမိဳ႕ အ၀င္ တေနရာ (ဓာတ္ပံု – ေဂ်ပိုင္ / ဧရာ၀တီ)
ပုဂံၿမိဳ႕ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ျပတုိက္မွာ က်င္းပမယ့္ ဒီအစည္းေ၀းဆီ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ပညာရွင္ေတြ၊ အစိုးရဘက္က တာ၀န္ရွိသူေတြ တက္ေရာက္မယ္ လို႔လည္း သတင္းေတြထဲမွာ ဖတ္ရပါတယ္။
ဒါဟာ အခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းကမွ ပ်ဳၿမိဳ႕ေဟာင္း ၃ ခု ျဖစ္တဲ့ ဟန္လင္း၊ သေရေခတၱာရာနဲ႔ ဗိႆႏိုးတုိ႔ကုိ ကမၻာ့ အေမြအႏွစ္ စာရင္း ၀င္ အျဖစ္ UNESCO က သတ္မွတ္ေပးလုိက္ၿပီးေနာက္ ဆက္တုိက္ေပၚလာတဲ့ ႀကိဳးစားမႈပါ။ ဒီအတြက္ လက္ရွိ အစိုးရ သစ္နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန တာ၀န္ရွိသူေတြကို ခ်ီးက်ဳးသင့္ ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ နႈိင္းယွဥ္ရမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒါဟာ အေတာ္ေနာက္က်တဲ့ ႀကိဳး ပမ္းမႈပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိရင္ ထုိင္းနဲ႔ ကေမၻာဒီးယား ႏို္င္ငံေတြက ေရွးေဟာင္းေစတီ ပုထုိး ေနရာေတြ ျဖစ္တဲ့ အယုဒၶယ၊ ဆူခိုထုိင္းနဲ႔ အန္ေကာ၀ပ္ တုိ႔ကုိ ၁၉၉၁ နဲ႔ ၁၉၉၂ မွာ ကတည္းက ကမၻာ့အေမြ အႏွစ္စာရင္း၀င္ အျဖစ္ UNESCO က သတ္မွတ္ ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္လုိ႔ပါ။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလက ထြက္ေပၚခဲ့တဲ့ သတင္းေတြ အရ ဆုိရင္ေတာ့ ပုဂံေဒသကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆုံး ကမၻာ့ အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ ေနရာ အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးဖုိ႔ UNESCO ဘက္က ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္ ကတည္းက ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အစိုးရဘက္က လက္မခံပဲ ေရွးေဟာင္းေစတီ ပုထုိးေတြၾကားမွာ နန္းျမင့္တာ၀ါနဲ႔ ဟုိတယ္ေတြကို ၀င္ေဆာက္လုိက္တဲ့ အတြက္ အစီအစဥ္ပ်က္သြားတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။
အဲဒီ ကာလက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အထင္ရွားဆုံး သမုိင္း ပညာရွင္ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းက ဒီျဖစ္စဥ္အေပၚ အျပင္းအထန္ ေ၀ဖန္ခဲ့ ဖူးတာကို သတင္းသမားတဦး အေနနဲ႔ က်ေနာ္ အမွတ္ရေနပါတယ္။
အခုေတာ့ အဲဒီလုိ ထင္ရာစုိင္းခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရေခတ္ကုိ ေက်ာ္လြန္ၿပီး အရပ္သား တပုိင္းအစိုးရ ေခတ္ဆီ ေရာက္လာၿပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အစိုးရ အၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ပုိတုိး လာလိမ့္မယ္ လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ကမၻာ့လွည့္ခရီးသည္ တုိးလာေစေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ (Tourism Attraction) တခုတည္း အတြက္ မဟုတ္ဘဲ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေတြ၊ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အုံေတြ၊ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ႏိုင္ငံသားတုိင္း မွာ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆုိတဲ့ အဆင့္ထိ သြားဖို႔ လုိမယ္ ထင္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိရင္ တဖက္မွာ ဒီလုိ ပုဂံတုိ႔၊ ဗိႆႏိုးတုိ႔လုိ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ၀န္းက်င္က ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ျပေတြကုိ ျပန္လည္္ တူးေဖာ္ဖုိ႔၊ မူလလက္ရာေတြ အတုိင္း ျပန္ထားႏိုင္ဖို႔ အစိုးရ ကုိယ္တုိင္ဦးစီးၿပီး အခုလုိ ႀကိဳးစားလာတာ ေတြ႔ရေပမယ့္ အျခား တဖက္မွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၁၀၀ ၀န္းက်င္က လက္ရာေတြကိုေတာင္ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းရ ေကာင္းမွန္း လူမ်ားစုႀကီးက ေမ့ ေလ်ာ့ေနၾကလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ အားျဖင့္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ရန္ကုန္ကို စြန္႔ၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ ေနျပည္ေတာ္ဆီ အစိုးရတဖြဲ႔လုံး ေျပာင္းသြားတဲ့ အတြက္ အစိုးရ႐ုံးစုိက္ခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္က အေဆာက္အုံေဟာင္းေတြ အားလုံး ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းသူ မရွိ၊ ၿပိဳက် ပ်က္စီးေတာ့ မလုိ ျဖစ္သြားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကံေကာင္း ေထာက္မစြာနဲ႔ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔ရဲ႕ေျမး သမုိင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာသန္႔ျမင့္ဦး ဦးစီးတဲ့ (Yangon Heritage Trust) ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ျပ အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေစာက္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ ေပၚလာလုိ႔ ျပည္သူေတြ စိတ္သက္သာရာ ရခဲ့ပါတယ္။
ရန္ကုန္မွာဒီလုိ ၿမိဳ႕ျပအေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ ေပၚလာၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္ တျခားၿမိဳ႕ေတြမွာ ေတာ့ ဒါမ်ဳိးဖြဲ႔တာ မၾကားရေသးပါ။ ဒါဆိုရင္ တျခားၿမိဳ႕ရြာေတြက ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံေတြကို ဘယ္လုိ နည္းေတြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ ေနၾက သလဲ။ ရန္ကုန္က အေဆာက္အအုံေတြေလာက္ပဲ ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ လုိၿပီး တျခားေဒသက ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအုံေတြကို ထိန္း သိမ္းဖုိ႔ မလုိဘူးလား။
အထူးသျဖင့္ ရွမ္းျပည္ဘက္က ေစာ္ဘြားေခတ္ လက္က်န္ ေဟာ္နန္းေဟာင္းေတြ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမႈ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ အတြက္ ပ်က္ စီး ယုိယြင္းေနတဲ့ ဓာတ္ပုံေတြကို ေတြ႔ရတာ အေတာ္စိတ္ထိခုိက္ ရပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေဟာ္နန္းေဟာင္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ေရး အဖြဲ႔ ဆုိၿပီး သီးျခားအဖြဲ႔တခု လုိေနၿပီလား။
ဒီလုိ စဥ္းစားရင္း ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ျပည္ေတာ္ ျပန္ခဲ့စဥ္က ႀကံဳခ့ဲရတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရြာက ျဖစ္စဥ္ေလးကုိ သြားသတိ ရမိ ပါတယ္။ ထား၀ယ္ေဒသက က်ေနာ္တု႔ိ ရြာေတြရွိ ေရွးေဟာင္းလက္ရာ လူေနအိမ္ေတြနဲ႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းေတြ ဟာ ရန္ကုန္က ကိုလုိနီေခတ္ လက္က်န္တုိက္တာေတြ၊ ရွမ္းျပည္က ေစာ္ဘြားေခတ္ လက္က်န္ ေဟာ္နန္းေတြ ေလာက္ မသားနားေပမယ့္ သူ႔ သမုိင္းတန္ဖုိးနဲ႔သူ ေတာ့ ရွိမယ္ ထင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၂၅ ႏွစ္ၾကာၿပီးတဲ့ အခ်ိန္ က်ေနာ္ ရြာျပန္ေရာက္သြားခ်ိန္မွာေတာ့ ကုိလုိနီေခတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္၊ ဗုိလ္ဗထူးတုိ႔ ေတာ္လွန္ေရးထဲ စ၀င္တဲ့ေခတ္က ရွိခဲ့ဖူးတဲ့ လက္က်န္ ေရွးေဟာင္းအိမ္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား မေတြ႔ရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ အိမ္ေတြ ေနရာမွာ ထုိင္းစတုိင္ တုိက္အိမ္ လွလွေလးေတြက ေနရာယူထား လုိက္ပါၿပီ။ ဒါကုိ တုိးတက္ျခင္း တခု အျဖစ္ ထုိင္းျပန္ အိမ္ရွင္ေရာ၊ ရြာသားေတြ အားလုံးနီးပါးက ဂုဏ္ယူေနၾကေပမယ့္ ဥေရာပျပန္ က်ေနာ္အတြက္ေတာ့ ေခါင္းညိတ္ရအခက္၊ ေခါင္းခါရအခက္ပါပဲ။
တဦးခ်င္းပုိင္တဲ့ အိမ္ေတြကို ေရွးေဟာင္းလက္ရာ အတုိင္း ဒီတုိင္း ဆက္ထိန္းထားဖုိ႔ ဆုိတာ ဘယ္လြယ္ပါ့မလဲ။ သူတုိ႔လည္း မေလးရွားျပန္၊ ထုိင္းျပန္ေတြ မ်ားလွတဲ့ တနသာၤရီတုိင္းသား ပီသစြာ ေခတ္မီ တုိက္အိမ္ေတြ ေဆာက္ၿပီး ဂုဏ္ယူခ်င္မွာ ေပါ့။ ဒါျဖင့္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ထိန္းေက်ာင္းေပးရာဌာန တခု ျဖစ္တဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ မွာေတာ့ ေရွးေဟာင္းလက္ရာေတြ အတုိင္း ရွိဦးမွာလုိ႔ စိတ္ေျဖရင္း ငယ္ငယ္က ကိုရင္၀တ္ဖူးတဲ့ ေတာင္ေပၚေက်ာင္းဆီ သြားၾကည့္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
“သစ္သား ေက်ာင္းအုိႀကီးကုိ ဒီတုိင္းဆက္ထားေနရင္ ၿပိဳက်သြားမွာေပါ့၊ ဒကာႀကီးရ။ ဒီလုိ တုိက္ေက်ာင္းသစ္ ျပန္ေဆာက္ လုိက္ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ သားသားနားနား ျဖစ္သြားသလဲ”ဆုိၿပီး ေက်ာင္းထုိင္ ဆရာေတာ္သစ္က မိန္႔ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္၊ က်ေနာ္ ေတာမခုိခင္က အထိ ရွိခဲ့ဖူးတဲ့ သစ္သားနဲ႔ ေဆာက္ထားတဲ့ ပင္မ ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီးနဲ႔ ဆြမ္းစားေဆာင္ေတြ အားလုံး မရွိေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီေနရာေတြမွာ တုိက္ေက်ာင္းသစ္ေတြက ေနရာယူထားလုိက္ပါၿပီ။
အင္း ဆရာေတာ္ မိန္႔တာလည္း သူ႔အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔သူ ဟုတ္ေနတာပဲေလ။ ျပည္ေတာ္ျပန္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြဆီ သြားၿပီး ကုိယ္တုိင္ရဟန္းခံ၊ သားေတြကို ရွင္ျပဳ၊ ထမင္းေရေခ်ာင္းစီး အလႉပဲြေတြ အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ေနၾကခ်ိန္မွာ ကုိယ္က ဘာမွ မလႉႏိုင္ဘဲနဲ႔ သူမ်ား လႉထားတဲ့ တုိက္ေက်ာင္းသစ္ကို သြားေ၀ဖန္ေနလုိ႔ ဘယ္ သင့္ေတာ္ပါ့မလဲ။
ဒါက လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၁၀၀ ၀န္းက်င္က အေဆာက္အအုံေတြ အေျခေနကို ေျပာတာပါ။ အဲဒီ ေနာက္ပုိင္းေဆာက္တဲ့ အေဆာက္ အအုံ ေတြ၊ အခု အသစ္ေဆာက္ထားတဲ့ တုိက္အိမ္၊ တုိက္ေက်ာင္း ေတြကိုေကာ နဂုိမူလ အတုိင္း မပ်က္မယြင္းဘဲ ၾကာရွည္ ခံ ေအာင္ ဘယ္လုိ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ၾကမလဲ။ အဲဒီလုိ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ လူအမ်ားစုက လက္ခံလာၾကၿပီလား။
“ရန္ကုန္က အိမ္ေတြက စုတ္ျပတ္ ညစ္ေထးေနတာပဲ”ဆုိတဲ့ ညည္းသံကုိ ျပည္ေတာ္ျပန္ အေတာ္မ်ားမ်ားဆီက က်ေနာ္ ၾကားရပါတယ္။
က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္လည္း ၂၅ ႏွစ္ၾကာၿပီး ပထမဆုံးအႀကိမ္ ရန္ကုန္ ေရာက္စဥ္က အဲဒီလုိ ညည္းခဲ့၊ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ရန္ကုန္ဟာ ဘန္ေကာက္ေလာက္ မသန္႔ျပန္႔ဘူး ဆုိတာ ကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ခံရ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘန္ေကာက္ကလည္း လူျမင္ကြင္း အိမ္ေရွ႕မ်က္ႏွာ စာေလာက္ပဲ သန္႔ျပန္႔ေနၿပီး အိမ္ေနာက္ေဖး ဘက္မွာ ညစ္ပတ္ေပေရေနဆဲပါ။
ဆုိလုိတာက ဘန္ေကာက္နဲ႔ ရန္ကုန္မွာ ေနထုိင္တဲ့ လူေတြဟာ အေဟာင္းကို ၿဖိဳခ်ၿပီး အသစ္ေဆာက္တာ အပါအ၀င္ ေနအိမ္၊ တုိက္တာေတြကုိ အသစ္ေဆာက္ဖုိ႔ ကိုပဲ ဦးစားေပးေနၾကၿပီး ေဆာက္ၿပီးသား အေဆာက္အအုံေတြကို မူလလက္ရာ အတုိင္း မပ်က္မယြင္း ထိန္းသိမ္းမႈ အပိုင္းမွာေတာ့ ဥေရာပကလူေတြ၊ အေနာက္တုိင္းသားေတြထက္ အားနည္း ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေခတ္မီလွပတဲ့ ေနာက္ဆုံးေပၚ ဒီဇုိင္းနဲ႔ တုိက္အိမ္သစ္ေတြကို ေဆာက္တဲ့ အျပင္ အရင္က ေဆာက္ထားၿပီးသား အေဆာက္အအုံ အေဟာင္းကိုလည္ မူလလက္ရာအတုိင္း မပ်က္မယြင္း ၾကာရွည္ခံေအာင္ စနစ္တက် ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ အေရးတႀကီး လုိအပ္ေနပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။ ။
1 comments:
Tourist tower at historic Myanmar site throws preservation into question
Tue, 2003-05-13
Yangon, (AFP), May 11: The awe-inspiring temples and stupas of Myanmar's ancient city Pagan are to be joined by a 60-meter high viewing tower that could help boost tourism revenue, but the plans are rekindling concern over commitment to cultural heritage preservation.
The spectacular collection of thousands of 11th and 12th century Buddhist monuments, covering some 40 square kilometers in remote central Myanmar, is rivaled only by Cambodia's Angkor Wat complex as mainland Southeast Asia's finest example of ancient archaeology and cultural heritage.
But the military government's plans to erect the tower, from where paying tourists will be granted a bird's eye view, have alarmed preservationists at UNESCO (news - web sites), the United Nations (news - web sites) cultural body, an outraged other critics.
"We are definitely concerned about any plans to develop any kinds of new infrastructure within a protected area, or impacting on the protected area's buffer zone," Richard Engelhardt, UNESCO's Bangkok-based advisor for culture in Asia and the Pacific, told AFP recently.
A report in the state-run New Light of Myanmar last month said the Nanmyint Tower would be built near a golf course "in Bagan ancient cultural region".
The report carried mock-up photos of a 20-story cylindrical metallic tower. It would take a year to erect, it said.
Myanmar's leader, Senior General Than Shwe, made a visit to the site and inspected the plans, virtually assuring the project has the firm support of the military junta.
UNESCO's backing would be more complex. For decades the UN body has assisted in restoration work in Pagan, and for the past few years it has quietly liaised with Myanmar over eventual listing of Pagan as the country's first World Heritage site.
But key steps must be taken by the government first, including Yangon's provision of copies of national heritage legislation.
"What we're awaiting is not particularly controversial but we are waiting to receive these from the Myanmar government and when they are received, the nomination process will be picked up again," Engelhardt said.
The tower would not just be a representation of the growing tourist designs which the government has on Pagan; it throws into question the very nature of how the ancient city should be preserved.
"We are concerned that there becomes a confusion between heritage conservation of an ancient site ... and recreational tourism," he said.
Though built by a succession of Burmese kings, there are few if any trappings of royalty in Pagan. But critics say the name of the proposed tower (Nanmyint means "high palace") hints at a shift from reverence to pretension.
Post a Comment