သူ႔အေတြး သူ႔အျမင္
အလြတ္ သတင္းေထာက္ ကိုပါႀကီး အသတ္ခံရမႈ အမႈမွန္ ေဖာ္ထုတ္ေရး အတြက္ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူမ်ားက ေအက္တိုဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕၌ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – စိုင္းေဇာ္ / ဧရာဝတီ)
အလြတ္သတင္းေထာက္ ကုိေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ ေခၚ ကုိပါႀကီး အသတ္ခံရမႈကုိ လြတ္လပ္စြာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ အေရးယူေပးဖုုိ႔ ၈၈ မ်ဳိးဆက္အပါ၀င္ လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔စည္းေတြက ရန္ကုုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမေရွ႕မွာ ဆႏၵျပေတာင္းဆုုိၾကတာ သတင္းေတြထဲ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ထူးထူးျခားျခား သတင္းစာအဖြဲ႔စည္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္လစ္အဖြဲ႔စည္းေတြက အဲဒီလုုိေတာင္းဆုုိတာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာ အတုုိးတက္ဆုုံးေနရာဟာ မီဒီယာ အခန္းက႑ ျဖစ္ပါတယ္လိုု႔ ေျပာထားတဲ့အခ်ိန္မွာ သတင္းေထာက္ကုုိ ဘာေၾကာင့္သတ္တာလဲ။
|
ဒီလုုိသတ္ျဖတ္မႈအေပၚ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အဖြဲ႔စည္းေတြက ဘာေၾကာင့္ မေ၀ဖန္ဘဲ ၿငိမ္ခံေနၾကတာလဲ။ ႏိုင္ငံတကာရွိ သတင္းသမား ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အဖြဲ႔ေတြကေရာ ျမန္မာသတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အေျခအေနကုုိ အရင္လုုိ အေလးထားပါေသးရဲ့လား။
ဒီအေၾကာင္းကုိ သိခ်င္တဲ့က်ေနာ္ဟာ ေအာက္တုိဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔က ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံ၊ ေအာ္စလိုမွာ က်င္းပတဲ့ သတင္းသမားမ်ား သတ္ျဖတ္ခံရမႈ တားဆီးေရး ႏိုင္ငံတကာေန႔ (The International Day to End Impunity for Crimes against Journalists) ေဆြးေႏြးပြဲဆီ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။
Fritt Ord (လြတ္လပ္စြာ ထုုတ္ေဖၚေျပာဆုိခြင့္) အဖြဲ႔က ဦးစီးက်င္းပတဲ့ အဲဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ ယူနက္စကုိ ဌာေနကုုိယ္စားလွယ္က အဖြင့္စကားေျပာၿပီး ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံျခားေရးဌာမွ ဒုု၀န္ႀကီး၊ ဥေရာပ သတင္းစာဆရာမ်ား အသင္းမွ ကုုိယ္စားလွယ္တဦးနဲ႔ ေနာ္ေ၀ ဂ်ာနယ္လစ္သမဂၢ၊ ေနာ္ေ၀ စာေရးဆရာအဖြဲ႔၊ ေနာ္ေ၀ သတင္းစာအသင္း၊ ေနာ္ေ၀ အယ္ဒီတာအသင္းက သတင္းသမားေတြနဲ႔ စိတ္၀င္စားသူ ၆၀ ခန္႔ တက္လာၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။
နုုိ၀င္ဘာ ၂ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ဒီႏိုင္ငံတကာေန႔ကုုိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပဖုုိ႔ရွိ မရွိေတာ့ မသိရေသးပါ။
ဒီပဲြမွာ အဓိက ေဆြးေနြးတဲ့အေၾကာင္းအရာက ဥပေရာတုုိက္အတြင္းက သတင္းသမားေတြရဲ႕ အေျခေနဆုုိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကုုိပါႀကီးကိစၥ တင္ျပဖုုိ႔ အခြင့္မသာဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီလုုိနဲ႔ ေဆြးေႏြးပဲြ ခဏနားခ်ိန္မွာ ဥေရာပ သတင္းဆရာအသင္းမွ ကုိယ္စားလွယ္ ဝီလ်ံ ေဟာ္စေလ (William Horsley) ဆီသြားၿပီး ေနာ္ေ၀ေရာက္ ျမန္မာေတြက ေနာ္ေ၀အစိုုးရဆီ ပုုိ႔ထားတဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ကို သြားေပးမိပါတယ္။
“ခင္ဗ်ားတုုိ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမုုိကေရစီ ျပဳျပင္ေရးလမ္းေၾကာင္းကုုိ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက စံျပအျဖစ္ေတာင္ ဥပမာ ေပးေနၾကတာပဲ။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလုုိျဖစ္ေနရတာလဲ’’ လုုိ႔ သူက ေမးခြန္းထုုတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေအာင္ဆန္းစုုၾကည္လည္း အစိုုးရနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလည္း ေဆြးေႏြးေနတယ္ဆုုိေတာ့ ဘာမွ ျပႆနာ မရွိေတာ့ဘူးဆုိၿပီး အေနာက္တုိင္း သတင္းစာဆရာေတြက နားလည္ထားတယ္လိုု႔ သူကဆုိပါတယ္။
ဆုုိလုုိတာက ျမန္မာ့အေရးဟာ ကမာၻ႔သတင္းေလာကက စိတ္၀င္စားတဲ့အေရး မဟုုတ္ေတာ့ပါ။ ဆီးရီးယားနဲ႔ အီရတ္မွာ ေသာင္းက်န္းေနတဲ့၊ သတင္းေထာက္ေတြကို ေခါင္းျဖတ္သတ္ေနတဲ့ ISIS အေရးက သူတုုိ႔အတြက္ အဓိကျဖစ္ေနၿပီ။ ယူကရိန္း အေရွ႕ပုုိင္းျပသာနာက ဒုုတိယေနရာ ယူထားပါတယ္။ ေနာက္ ပါလက္စတုုိင္း၊ အစၥေရး တုုိက္ပဲြ စသျဖင့္။
ျမန္မာ့အေရးကုိ တုိက္႐ုိက္ စိတ္၀င္စားမႈ မရွိဘူးဆုိေပမဲ့ သူတုုိ႔ေဆြးေႏြးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြက ျမန္မာ သတင္းသမားေတြအတြက္ စိတ္၀င္စားဖုုိ႔ အေတာ္ေကာင္းပါတယ္။ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းသမားေတြကုုိ ဘယ္လုုိ မွတ္ပုုံတင္ လုပ္ေပးသလဲ၊ ဘယ္လုုိ အလုပ္ခန္႔သလဲ၊ လုံၿခံဳေရးတာ၀န္၊ အသက္အာမခံေၾကး ဘယ္လုိ လုပ္ေပးသလဲ။ ၿပီးေတာ့ ဒီဘက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ေခတ္စားလွတဲ့ အလြတ္သတင္း ေထာက္ (Freelance Journalist) ေတြရဲ႕ တာ၀န္နဲ႔ လုံၿခံဳေရးအေၾကာင္း။
တခါ ကမာၻ႔ေဒသတခ်ဳိ႕က သတင္းသမားေတြရဲ႕ လုံၿခံဳေရးအေၾကာင္း ေအာ္စလုိ တကၠသုိလ္က သုေတသလုပ္ထားတဲ့ မွတ္တမ္းနဲ႔ ဖိလစ္ပုိင္ႏိုင္ငံမွာ သတင္းသမားေတြ အစုအၿပံဳလုိက္ အသတ္ခံရမႈအေၾကာင္း ဗီဒီယုိ မွတ္တမ္းကလည္း စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္းလွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထူးျခားတာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းေထာက္ကုိ သတ္သူက အစိုးရတပ္ျဖစ္ေနၿပီး တျခားႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ၊ ခြဲထြက္ေရးသူပုန္ေတြ၊ မာဖီးယားဂုုိဏ္းေတြ ျဖစ္ေနျခင္းပါပဲ။
သုေတသီ မာတီ ဟားဗစ္ခ္ (Marte Havik) ရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္အတုိင္းဆုိရင္ သတင္းဌာနတခုုအတြက္ အဓိက စိန္ေခၚခ်က္ဟာ ေငြေၾကးနဲ႔ တျခားကိစၥေတြ မဟုုတ္ဘဲ သတင္းသမားေတြရဲ႕ လုုံၿခံဳေရးျဖစ္တယ္လိုု႔ ေျပာပါတယ္။ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတဲ့ေဒသမွာ သတင္းယူမယ့္ သတင္းေထာက္ေတြအတြက္ ေရွးဦးသူနာျပဳသင္တန္း၊ လုံၿခံဳေရးသင္တန္း၊ အသက္အာမခံေတြကို အေသအခ်ာ လုပ္ေပးေစခ်င္တယ္လုိ႔ သူေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့တဲ့ သတင္းေထာက္ေတြက ေျပာတယ္လိုု႔ ဆုုိထားပါတယ္။
က်ေနာ္တုုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေရာ သတင္းသမားေတြကို ေတြ႔ဆုုံေမးျမန္းၿပီး သုုေတသန လုုပ္တာမ်ိဳး ရွိပါရဲ႕လား။ တကၠသုိလ္ေတြမွာ မီဒီယာဌာန အေသအခ်ာ ရွိပါရဲ႕လား။ ထားေတာ့။ ဒါေတြက အစိုးရဘက္က တာ၀န္ယူရမယ့္ အပုိင္းပါ။ သတင္းသမားေတြ ကိုယ္တုိင္ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္တုုိ႔၊ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) တုိ႔မွာေရာ သတင္းသမား ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မူ၀ါဒေတြ၊ လုုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ရွိပါရဲ႕လား။
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္ အေစာပုိင္းကာလေတြမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ တုိးတက္လာတယ္ဆုိေပမယ့္ သတင္းသမားအခြင့္အေရး တုိးတက္လာတာမ်ဳိးေတာ့ မေတြ႔မိေသးပါ။ ေလာေလာဆယ္ သတင္းေထာက္ ၁၀ ဦး ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံထားရပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ကိုယ္တုိင္က ဂ်ာနယ္ေတြကို တရားစြဲဆုိထားပါတယ္။ အခုေတာ့ အလြတ္ သတင္းေထာက္ကုိပါ ပစ္သတ္တဲ့အဆင့္အထိ ေရာက္လာတယ္ဆုိေတာ့ န၀တ၊ မဆလ ေခတ္ထက္ေတာင္ အေျခေနက ပုိဆုိးသြားတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
တခါ သတင္းေထာက္အခြင့္ေရးကို ေျပာမယ္ဆုုိရင္ ျပန္ၾကားဌာနတခုုတည္းနဲ႔ မဆုိင္ေတာ့ဘဲ အလုပ္သမားဌာနတုုိ႔၊ အခြန္ဌာနတုုိ႔ အပါ၀င္ ဌာနအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္ေနမယ္လိုု႔ ထင္ပါတယ္။
ဥပမာ သတင္းစာတုုိက္၊ ဂ်ာနယ္တုုိက္ေတြ အမ်ားႀကီးေပၚလာေပမယ့္ အဲဒီ သတင္းစာတုုိက္ေတြဟာ ဘယ္လုုိ အဆင့္တန္းရွိရမယ္။ ၀န္ထမ္းဘယ္နွဦး ခန္႔ရမယ္။ ၀န္ထမ္းေတြကို ဘယ္လုုိအဆင့္တန္းနဲ႔အညီ ထားရမယ္။ သတင္းေထာက္ေတြကို ဘယ္လုုိ လစာေပးရမယ္၊ ဘယ္လုုိ တာ၀န္ခံရမယ္၊ အသက္အာမခံေၾကး အပါအ၀င္ သတင္းေထာက္အတြက္ လုုိအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မႈ ရွိမရွိ ဘယ္အဖြဲ႔စည္းေတြ တာ၀န္ယူ စစ္ေဆးေနသလဲ။
တခါ သတင္းေထာက္ေတြကို ဘယ္လိုု မွတ္ပုုံတင္လုုပ္ေပးသလဲ။ အလြတ္သတင္းေထာက္ကုုိေရာ ဘယ္လိုု သတ္မွတ္သလဲ။ အစုုိးရဆီ အခြန္ဘယ္လုုိ ေဆာင္သလဲ။ အစုုိးရဘက္ကေရာ သတင္းေထာက္ေတြအတြက္ ဘာလုုပ္ေပးသလဲ။ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ကိုယ္တုုိင္မွာေရာ တႏိုင္ငံလုုံးက သတင္းေထာက္စာရင္း ရွိပါရဲ့လား။ စသျဖင့္ စဥ္းစားစရာေတြ အမ်ားႀကီး ေပၚလာပါတယ္။
အနွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရမယ္ ဆိုုရင္ေတာ့ ဒီမုုိကေရစီ လုုိလားသူေတြ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ လုုိလားသူေတြဟာ ဒီမုုိကေရစီ အခြင့္ေရးနဲ႔ သတင္လြတ္လပ္ခြင့္ကုုိ ေတာင္းဆုုိတာ အျပင္ ဒီမုုိကေရစီတုုိက္ပဲြ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ တုုိက္ပဲြအတြင္း ပါ၀င္ခဲ့သူေတြ၊ ထိခုုိက္ဒဏ္ရာရသူေတြ၊ က်ဆုုံးသြားသူေတြအတြက္ ဘယ္လုုိ တာ၀န္ယူေပးမလဲ ဆုုိတာကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုုိ႔ လုုိလာေနပါတယ္။
အရင္က မစဥ္းစားျဖစ္ရင္ေတာင္ အခုုစဥ္းစားဖုုိ႔ လုုိလာပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းကာစ သတင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ မီဒီယာအဖဲြ႔ေတြဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေတာင္းဆုုိတာအျပင္ သတင္းသမား ကာကြယ္ေရးအတြက္ ဘာလုုပ္ေပးၾကမလဲ ဆုုိတာကိုပါ အေသအခ်ာ စဥ္းစားဖုုိ႔ လုုိလာေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီလုုိ သတင္းအဖြဲ႔ထဲမွာ မပါေသးတဲ့ သတင္းသမားေတြ၊ သတင္းစာတုုိက္၊ ဂ်ာနယ္တုုိက္ေတြကလည္း ဒီအဖြဲ႔ေတြထဲ ၀င္ေရာက္တာ၀န္ထမ္းၿပီး သတင္သမားကြယ္ေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
အလားတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ အကူညီေပးေနပါတယ္ဆုုိတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ အစိုုးရေတြအေနနဲ႔လည္း သတင္းေထာက္သင္တန္း ေပးဖုုိ႔ခ်ည္း လုုပ္မေနဘဲ သင္တန္းေပးလုုိက္တဲ့ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ လုုံၿခံဳေရးအတြက္ပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုုိ႔ လုုိလာေနပါတယ္။
သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ လုုပ္ငန္းခြင္အေျခအေန ဘယ္လုုိရွိသလဲ။ လစာနဲ႔ တျခား အခြင့္အေရးေတြ ဘယ္လိုု ေပးထားသလဲ။ အသက္အာမခံေၾကး အပါအ၀င္ ထိခုုိက္ဒဏ္ရာရမႈ အတြက္ ဘယ္လုုိမူေတြ၊ လုုပ္ထုုံးလုုပ္နည္းေတြ ရွိသလဲ။ ဒါေတြကို အေသခ်ာစဥ္းစားဖိုု႔ လုုိပါတယ္။
အခ်ိန္ယူလုုပ္ရမယ့္ အဲဒီလုုပ္ငန္းစဥ္ေတြ မတုုိင္မီ အခုုေလာေလာဆယ္ ထလုုပ္သင့္တာကေတာ့ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ နာမည္ႀကီး သတင္းစာတုုိက္၊ ဂ်ာနယ္တုုိက္ေတြ အားလုုံး စုုစည္းၿပီးျဖစ္ေစ၊ မစုုစည္းႏိုင္ရင္လည္း သီးျခားစီျဖစ္ေစ အသတ္ခံလုုိက္ရတဲ့ အလြတ္သတင္းေထာက္ ကုုိပါႀကီးအတြက္ တစုုံတရာထုုတ္ေျပာဖုုိ႔ အေရးေပၚ လုုိအပ္ေနၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုုိက္ရပါတယ္။
1 comments:
ေနာ္ေ၀းေရာက္ ျမန္မာအသုုိင္း၀ုုိင္းမွ ေနာ္ေ၀းမီဒီယာမ်ားသုုိ႔ ေပးပိုု႔ထားတဲ့ စာ...။
Letter to the editor
As Burmese people living in Norway, we are very shocked and saddened by the killing of a well-known journalist in our country. The shooting of Aung Kyaw Naing shows that, far from heading towards democracy, the Burmese government is continuing with gross and brutal human rights violations of its people.
His death this month has prompted massive strikes and protests in Rangoon, and in Mandalay. We are also surprised that we have seen no coverage of this in the Norwegian media, which normally reports on Burma. We have written to His Majesty King Harald, who is scheduled to visit our in December to draw his attention to the killing.
During the visit, the King will be accompanied by top Norwegian business delegates, as well as Kjell Magne Bondevik, head of The Oslo Center for Peace and Human Rights. We have written to the King, and others who will accompany him, requesting Norway to rethink its active support for the Burmese regime.
The Burmese government and military have been making many promises to the international community, and the Norwegian government have been wiping huge amounts of their debt and granting very generous loans. We are hoping that Norway, for so long a supporter of Burma in its long struggle for democracy, will not just think of profits and investments.
We want our country and people to enjoy the same levels of human rights and democracy enjoyed by the people of Norway. We are calling on the King and business delegates to raise the death of journalist Aung Kyaw Naing during their meetings with Burmese leaders in December.
Burmese community in Norway
Post a Comment