ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ထိ ျမန္မာသတင္းေထာက္ေတြ ဘာေၾကာင့္ မသြားသလဲ

The Voice Daily, 19-Nov-2017.

စိန္ေခၚမႈေတြၾကားက မေသခ်ာေသာ ျမန္မာ့အနာဂတ္ 

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရတက္ၿပီးကတည္းက ျမန္မာ့အေရးေဆြးေႏြးပြဲ အေတာ္နည္းသြားတဲ့ ေနာ္ေဝႏို္င္ငံ ေအာ္စလိုၿမိဳ႕မွာ ႏိုဝင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔ (ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ၂ ႏွစ္ျပည့္ေန႔) ကေတာ့ “စိန္ေခၚ မႈေတြၾကားက မေသခ်ာေသာ ျမန္မာ့အနာဂတ္” လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခု က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ Norad (Norwegian Aid) ႐ံုးက တာဝန္ယူက်င္းပတဲ့ အဲဒီပြဲမွာ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးသူေတြကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သမိုင္းသုေတသီနဲ႔ စာေရးဆရာ သန္႔ျမင့္ဦး Thant Myint-U နဲ႔ ေနာ္ေဝမွ (ကိုဖီအာနန္ရဲ႕ ရခိုင္ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္) Andreas Indregard တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ 

Norad အဖြဲ႔ဟာ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအလြန္၊ အတိအက်ေျပာရရင္ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆီ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဝင္ၿပီးကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံဒီမိုကေရစီ အသြင္ေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္ ကူညီေပးခဲ့တာပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ အရည္အေသြး ျမင့္တင္ေရးအပါအဝင္ နယ္ပယ္အေတာ္မ်ားမ်ားဆီ ကူညီေပးေနၿပီး ၂၀၁၆ တစ္ႏွစ္တည္းမွာတင္ ခ႐ိုနာ ၂၅၂ သန္း (အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃၁ သန္းဝန္းက်င္) ေပးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္း စဥ္ေတြနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြအေၾကာင္းကို သန္႔ျမင့္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။ ဒုတိယ ေဆြးေႏြးသူ Andreas Indregard  ကေတာ့ တစ္ကမၻာလံုး အာ႐ံုစိုက္ေနတဲ့ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းက ဘဂၤါလီအေရး (ေဆြးေႏြး သူေတြကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးလို႔ သံုးႏႈန္းၾကပါတယ္) တစ္ခုတည္းကို ဦးတည္ တင္ျပပါတယ္။ သူေျပာတဲ့ အခ်က္မ်ားစြာဟာ ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာကို ညႊန္းဆိုေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အဲဒီမ်ားစြာထဲက ေနာက္ဆံုး အႀကံျပဳခ်က္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ “ျမန္မာသတင္းသမားေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းေတြဆီ ဘာေၾကာင့္ သတင္း သြားမယူၾကတာလဲ”၊ “ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သတင္းေထာက္ေတြကေကာ ျမန္မာဘက္ ဘာေၾကာင့္ မသြားၾကတာလဲ” ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းထုတ္မႈက စာေရးသူကို စိတ္ဝင္စားေစပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ဆီ ျမန္မာသတင္းေထာက္ေတြ ဘာေၾကာင့္ မသြားသလဲ

ဒီလို အျပန္အလွန္ သတင္းယူႏိုင္ရင္ ၂ ႏိုင္ငံ ျပည္သူေတြၾကားမွာ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈတိုးလာမယ္၊ နယ္စပ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ျပႆနာ ေျပလည္ေရးအတြက္လည္း မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာအေပၚ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မီဒီယာက ေဖာ္ျပတာနဲ႔ ျမန္မာမီဒီယာက ေဖာ္ျပတာေတြဟာ လံုးဝ ဆန္႔က်င္ဘက္လို ကြဲျပားျခားနားေနတယ္။ နယ္စပ္ၿခံစည္း႐ိုးရဲ႕ အျခားတစ္ဖက္မွာ ဘာေတြ ျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို ၂ ဖက္စလံုး သတင္းသမားေတြ အေသအခ်ာ ကြင္းဆင္း ေလ့လာသင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

သူ ေမးမယ္ဆိုလဲ ေမးခ်င္စရာပါပဲ။ CNN, BBC, Aljazeera, Skynews လို ႏိုင္ငံတကာ ႐ုပ္-သံ မီဒီယာ ေတြ၊ နယူးေယာက္တိုင္းမ္၊ ဝါရွင္တန္ပို႔စ္၊ ဂါးဒီးယန္း စသျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းစာေတြက သတင္း ေထာက္ေတြကိုယ္တိုင္ ဒုကၡသည္စခန္းနဲ႔ နယ္စပ္ထဲအထိဝင္ၿပီး ေန႔စဥ္သတင္း တင္ျပေနခ်ိန္မွာ ျမန္မာ သတင္းသမားေတြက ဘာေၾကာင့္ အဲဒီေဒသဆီ သြားၿပီးသတင္းမယူၾကတာလဲ။

တစ္ေန႔က (တနလၤာေန႔၊ ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္) ဆိုရင္ Skynews က ည ၇ နာရီသတင္း တစ္နာရီစာစလံုးကို ႐ိုဟင္ဂ်ာအေၾကာင္းခ်ည္း အထူးအစီအစဥ္အေနနဲ႔  ျပသြားတာ ေတြ႔မိပါတယ္။ တျခား သတင္းဌာနေတြ ကလည္း နာမည္ႀကီးသတင္းေထာက္ေတြကိုယ္တိုင္ နယ္စပ္အထိ သြားၿပီး သတင္းယူ တင္ဆက္ေနပါ တယ္။ ဒါေတြဟာ အာဆီယံ-အစည္းအေဝးေတြ၊ အေမရိကန္ သမၼတရဲ႕ အာရွခရီး၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခား ေရး ဝန္ႀကီးရဲ႕ ေနျပည္ေတာ္ခရီးစဥ္၊ အီးယူ-အာဆီယံ နုုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးေတြအစည္းေ၀းေတြနဲ႔ အခ်ိန္ ကိုက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ျမန္မာ သတင္းသမားေတြက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္ဆီ ဘာေၾကာင့္ မသြားၾကတာလဲ။ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြဆီ ျမန္မာသတင္းသမားေတြ မၾကာခဏ ေရာက္ေလ့ ရွိေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းဆီ သတင္းသြားယူတဲ့ ျမန္မာ သတင္းေထာက္ (စက္တင္ဘာလက ဖမ္းဆီးၿပီး ျပန္ပို႔ခံရတဲ့ ဂ်ာမန္မဂၢဇင္း GEO ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ မင္းေဇယ်ာဦးနဲ႔ ခြန္လတ္တို႔မွအပ) မေတြ႔မိေသးပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ 

ပရိသတ္မႀကိဳက္တာ Self-censor ျဖစ္ေနသလား

ျပည္တြင္း-ျပည္ပရွိ ျမန္မာသတင္းသမား တခ်ိဳ႕ကို ေမးၾကည့္တဲ့အခါ လန္ဒန္အေျခစိုက္ BBC ျမန္မာပိုင္း အသံလႊင့္ဌာနမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဒုကၡသည္စခန္းဆီ သတင္းယူခြင့္ရဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံ႐ံုးမွာ ဗီဇာေလွ်ာက္ထားတာ အေတာ္ၾကာေနၿပီ။ အခုထိ ဘာမွအေၾကာင္းျပန္ၾကားခ်က္ မရေသးဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ရန္ကုန္ရွိ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးကေတာ့ တစ္ဦးခ်င္းသြားဖို႔ မလြယ္ဘူး။ အုပ္စုလိုက္ သြားႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီမွ ဦးျမင့္ေက်ာ္ကေတာ့ ပရိသတ္ မႀကိဳက္တဲ့ သတင္းေတြကို မထည့္ခ်င္လို႔ မသြားတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“ပထမတစ္ခ်က္က ျမန္မာသတင္းဌာနေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသြားၿပီး သတင္းယူဖို႔ ဘ႑ာေရး အခက္ အခဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က စာဖတ္ပရိသတ္ မႀကိဳက္တဲ့၊ စာဖတ္ပရိသတ္နဲ႔ သေဘာထားကြဲတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပဖို႔ သတင္းသမားေတြ၊ ထုတ္ေဝသူ ေတြဘက္က စိုးရိမ္ေနပံုရတယ္။ ဒီအခ်က္က ပိုအေရးႀကီးတယ္” လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ သူေျပာတဲ့ ဒုတိယ အခ်က္ကို သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအေရး ေျပာေနသူေတြ အားလံုး အေလးအနက္ စဥ္းစား သင့္ပါတယ္။

အခု ဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္ေနသူေတြထဲမွာေကာ သူေျပာတဲ့ စာဖတ္ ပရိသတ္စာရင္းထဲကလူေတြ ရွိေနပါ သလား။ ကိုယ္နဲ႔ သေဘာထား တိုက္ဆိုင္တဲ့သတင္းကိုပဲ ၾကားခ်င္ၿပီး သေဘာထား မတူတဲ့သတင္း၊ ေဆာင္းပါးဆို ဝယ္မဖတ္ၾကေတာ့ဘူးလား။ ဒါဆိုရင္ အျမင္မတူတဲ့ လူေတြနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္႐ြက္ဖို႔၊ ဘာသာမတူ၊ လူမ်ိဳးမတူ၊ အသားအေရာင္ မတူသူေတြနဲ႔ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ဖို႔၊ Multi Culture ကို လက္ခံဖို႔ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္မႈ သက္သက္မ်ား ျဖစ္ေနေလမလား။

တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆိုရင္ NLD အစိုးရေခတ္မွာ ဆင္ဆာ မရွိေတာ့ဘူးဆိုေပမယ့္ ပရိသတ္ကို ေၾကာက္လို႔ ကိုယ့္ဘာသာ ဆင္ဆာျဖတ္ေနရတဲ့ Self-censorship ဘဝဆီ ျမန္မာ သတင္းသမားေတြ ေရာက္ေနၿပီဆိုတဲ့သေဘာလား။ လူထုကို ဦးေဆာင္ပညာေပးရမယ့္ မီဒီယာသမားေတြ၊ လြတ္လပ္စြာ သေဘာကြဲလြဲခြင့္ကို တာဝန္အရထုတ္ေဖာ္ေပးရမယ့္ မီဒီယာသမားေတြဟာ ပရိသတ္ဖိအားကို မလြန္ ဆန္ရဲပဲ ျဖစ္ေနၾကၿပီလား။ ဒါဟာ ၂ ႏွစ္သား NLD အစိုးရသစ္လက္ထက္နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ  ၅ ႏွစ္သက္ တန္းအတြင္း အသိသာဆံုး တိုးတက္မႈအျဖစ္ အမ်ားက သတ္မွတ္ထားတဲ့ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္လာေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒါကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာသတင္းသမားေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္နဲ႔ ရခိုင္နယ္ထဲအထိသြားၿပီး သတင္းယူခြင့္ရေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ မတူကြဲျပားတဲ့ ႏွစ္ဖက္အျမင္ေတြကိုေဖာ္ျပၿပီး လြတ္လပ္စြာ သေဘာထားကြဲခြင့္နဲ႔ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထုတ္ေဖာ္ဖို႔ လိုေနပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္မွသာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈလုပ္ငန္းစဥ္ကို ပိုမိုအားေကာင္းလာေစၿပီး မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ခိုင္မာလာမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။      ။

Posted in: View pont