သူ႔အေတြး သူ႔အျမင္
ေတာင္သူလယ္သမားေတြ၊ ဆင္းရဲသားေတြရဲ႕ ကေလးေတြထဲကေန အိမ္ေဖာ္ေတြ၊ စားပြဲထုိးေတြ ထြက္လာတာပါ (ဓာတ္ပံု – Reuters)
“အသက္ ဘယ္ေလာက္ရွိၿပီလဲ၊ ေက်ာင္းမေနၾကဘူးလား”ဆုိၿပီး ေမးၾကည့္ေတာ့ သူတုိ႔က သိပ္ေျဖခ်င္ပုံ မရပါ။
ေနာက္တရက္မွာေတာ့ တာေမြအ၀ုိင္းအနီးက နာမည္ႀကီး လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မွာ သြားထုိင္ရင္းနဲ႔ စားပဲြထုိး လူငယ္ေတြနဲ႔စကားေျပာျဖစ္ ပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးတဲ့ လူငယ္စားပဲြထုိး ၁၀ ဦးေက်ာ္ေလာက္ ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ အညာေဒသကျဖစ္ၿပီး ဒီဆုိင္မွာအလုပ္ရဖုိ႔အေရး အေတာ္ႀကိဳးစားခဲ့ရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ေက်ာင္းမေနၾကဘူးလား ဆုိၿပီးေမးေတာ့ မူလတန္းေတာ့ ေအာင္ၿပီးၿပီ၊ အလယ္တန္းေတာ့ တ၀က္တပ်က္နဲ႔ ထြက္လာရတယ္လုိ႔ တဦးကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလူငယ္ေလးရဲ့ သခ်ၤာ စြမ္း ရည္ ကေတာ့ လက္ဖ်ား ခါေလာက္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ ရန္ကုန္က လက္ဖက္ရည္ဆုိင္နဲ႔ စားေသာက္ဆုိင္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စားပဲြနံပါတ္ ေတြ၊ ေဘာက္ခ်ာ နံပါတ္ ေတြ၊ ေဘာက္ခ်ာေတြ ေရးေလ့မရွိပါ။ လက္ဖက္ရည္တခြက္က ဘယ္ေလာက္၊ မုန္႔တခုက ဘယ္မွ်၊ ၾကက္သားဟင္း တပြဲက ဘယ္ပုံ၊ ေဆးလိပ္တဘူးက ဘယ္ေရြ႕ စသျဖင့္တခါတည္း ပါးစပ္ကေန တန္းေျပာၿပီး ေပါင္းသြားလုိက္တာမ်ား ဂဏန္းေပါင္းစက္ ရွိမွ အလုပ္ လုပ္ တတ္တဲ့ အေနာက္တုိင္းသားေတြ အေလးျပဳေလာက္ပါတယ္။
ဒါက ရန္ကုန္မွာေတြ႔ရတဲ့ ေက်ာင္းဆက္တက္ခြင့္မရတဲ့ ၁၈ နွစ္ေအာက္ လူငယ္အလုပ္သမားေလး ေတြရဲ႕ အေျခအေနပါ။ ပုဂံနဲ႔ အင္းေလး ဘက္မွာေတြ႔ရတဲ့ လူငယ္ အလုပ္သမားေတြက်ေတာ့ ရန္ကုန္နဲ႔ မတူျပန္ဘူး။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ရန္ကုန္က စားေသာက္ဆုိင္ ေတြမွာ စားပဲြထုိး လုပ္ရတာဟာ တရား၀င္လုပ္သား တပုိင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔မွာ လစာရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ပုဂံက ေရႊစည္းခုံေစတီနံေဘးမွာေတြ႔ရတဲ့ အေပ်ာ္တန္း ဧည့္လမ္းညႊန္ ကေလးငယ္ေတြကေတာ့ လစာရွိပုံမရ။ တရား၀င္ လမ္းညႊန္ေတြျဖစ္လာေအာင္လဲ ဘယ္သူကမွ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးမယ့္ ပုံမရွိ။ ထူးျခားတာကေတာ့ ရန္ကုန္ စားေသာက္ဆုိင္ တန္း က ကေလး စားပဲြထုိးေတြ သခ်ာၤတြက္ ကြ်မ္းက်င္သလုိ ပုဂံက ဧည့္လမ္းညႊန္ကေလးေတြကလဲ အဂၤလိပ္စကား အလြန္ကြ်မ္း ပါတယ္။ ဘုရားရာဇ၀င္ တခုလုံးကို အာဂုံေဆာင္ထားနုိင္တာဟာ အ့ံၾသစရာပါပဲ။ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြဆုိရင္ အဂၤလိပ္ စကားေျပာအျပင္ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမန္၊ ထုိင္း ဘာသာေတြကုိပါ အေတာ္အတန္ေျပာတတ္ေနတာကုိေတြ႔မိေတာ့ မခ်ီးက်ဳးဘဲ မေနနုိင္။
ခက္တာက ဒီကေလးေတြ ဒီေလာက္ေတာ္ေနေပမယ့္ သူတို႔ကုိ ဘယ္သူကမွ အသိအမွတ္ျပဳ ထားတာမရွိ။ ဧည့္သည္တဦးအတြက္ လမ္းညႊန္မႈေပးရင္ ဘယ္ေလာက္ေပးရမယ္ ဆုိတဲ့ အခေၾကးေငြ သတ္မွတ္ခ်က္လည္း မရွိ။ ေစတနာ ရွိသေလာက္သာ ေပးထား ခဲ့ေပေတာ့။
“နွစ္ေထာင္ေလာက္ေတာ့ ေပးပါ ဦးရယ္။ ဒီကရတဲ့ေငြနဲ႔ မိဘနွစ္ပါးကို လုပ္ေကြ်းေနရတာပါ”လုိ႔ဆုိေတာ့ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ အေတာ္ မေကာင္းျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူလုိ ေတာင္းေနသူေတြက တဒါဇင္မက ရွိတယ္ဆုိေတာ့ တေယာက္ႏွစ္ေထာင္ ေပး ရရင္ ေသေရာေပါ့။
ပုဂံၿပီးရင္ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ ဒုတိယ အမ်ားဆုံး သြားတဲ့ေနရာလုိ႔ နာမည္ႀကီးေနတဲ့ အင္းေလးကန္ဘက္ ေရာက္ေတာ့လည္း အေျခအေနက ေနာက္တမ်ဳိး။ ဒီကေလးေတြက ပုဂံဘက္မွာလုိ ဧည့္လမ္းညႊန္မလုပ္ဘဲ ပန္း ေရာင္းၾကပါတယ္။ ေဖာင္ေတာ္ဦး ေစတီနဲ႔ အလုိေတာ္ေပါက္ ေစတီေဘးမွာေတြ႔ရတဲ့ ကေလးေတြဆီက ထူးထူးျခားျခား ပညာေရးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ေတာင္းဆုိသံ တခုကုိၾကား ရေတာ့ အေတာ္ အံ့ၾသ သြားပါတယ္။
“ဦးေလး၊ ဦးေလးက ပန္းမ၀ယ္ရင္လဲ သမီး ေက်ာင္းစာအုပ္ဖုိး အတြက္ တေထာင္ေလာက္ ေပးခဲ့ေလ”လုိ႔ ပန္းသည္ ကေလးမ တဦး က ေျပာပါတယ္။ ဧည့္သည္က ၀ယ္ခ်င္မွန္းမသိ၊ မ၀ယ္ခ်င္မွန္းမသိဘဲနဲ႔ လမ္းပိတ္ၿပီး ေရာင္းေနလို႔ စိတ္ညစ္ၿပီး ထြက္ေျပး လာတဲ့က်ေနာ္ ေတြေ၀သြားပါတယ္။ လွဴလုိက္ရင္ ေကာင္းမလားေပါ့။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ထဲမွာေတာ့ ဒါေတြဟာ အစိုးရကေျဖရွင္းေပး ရမယ့္ကိစၥပဲ။ ၂ ေထာင္ေပးလုိက္႐ုံနဲ႔ ေျပလည္သြားမယ့္ ကိစၥမွ မဟုတ္ဘဲ။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ကုိ နွစ္ေထာင္ေပးရင္ က်န္တဲ့လူေတြ ကလည္းပဲ နွစ္ေထာင္စီ ထပ္ေတာင္းေနရင္ ဒုကၡ။
ရန္ကုန္ စားေသာက္ဆုိင္တန္းကေန ပုဂံ၊ အင္းေလး ဘုရားေစာင္းတန္းက ပန္းသည္ ေလးေတြ အထိ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဘ၀ကုိ႐ုန္း ကန္ ေနရရွာတဲ့ အသက္ ၁၈ နွစ္ မျပည့္ေသးဘဲ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ၀င္ေနရသူေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ရွိေနၾကမလဲ။ ဘယ္သူကမွ စာရင္းဇယား လုပ္မထားေတာ့ အတိအက် မသိနုိင္ပါ။
ဒါေပမယ့္ တနုိင္ငံလုံးက လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ေတြ၊ ေစတီပုထိိုးေတြ၊ မီးရထား ဘူတာ႐ုံေတြ၊ အေ၀းေျပး ကားဂိတ္ေတြမွာ အလုပ္ လုပ္ ေနရတဲ့ ကေလးေတြကုိ ေပါင္းလုိက္ရင္ အေရအတြက္ သန္းဂဏန္း မက ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းနုိင္ပါတယ္။
သူတုိ႔အတြက္ ဘယ္သူေတြက ဘာလုပ္ေပးနုိင္ၾကမွာလဲ။ ဘယ္လုိလုပ္ေပးေနၾကသလဲ။ အင္း…ဒီ ေမးခြန္းကို ေမးရတာကလည္း ခပ္လန္႔လန္႔။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ “ဒီကေလးေတြ ဒီလုိပဲ တသက္လုံးေနလာတာ အဆန္းလုပ္လို႔၊ မင္းက နုိင္ငံျခားကေန ျပန္လာမွ ကိန္းႀကီးခန္းႀကီးနဲ႔ ေလွ်ာက္ေျပာေနတယ္”ဆုိၿပီး အေျပာခံရေလ့ရွိလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
သတိမမူ ဂူ မျမင္ဆုိတဲ့အတုိင္း အမွားအယြင္းေတြၾကားမွာ ေန႔စဥ္ေနထုိင္ ရွင္သန္ေနသူေတြအဖို႔ ဒီဟာကုိ အမွားအယြင္းတခုအျဖစ္ ျမင္ခ်င္မွ ျမင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ သူေမြးလာကတည္း က ေန႔စဥ္ျမင္ေနရတဲ့ ျမင္ကြင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါကို အမွားအယြင္းတခု၊ အားနည္းခ်က္တခု၊ ျပဳျပင္ဖုိ႔လုိေနတဲ့ အခ်က္တခုအျဖစ္ ျမင္မိဖုိ႔မလြယ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီျမင္ကြင္းနဲ႔ေ၀းေနတာ ၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ ျပည္ ေတာ္ျပန္ ပုဂၢိဳလ္ေတြကေတာ့ ဒါကုိ မွားယြင္းခ်က္၊ အားနည္းခ်က္အျဖစ္ ခ်က္ခ်င္းျမင္ေလ့ ရွိပါတယ္။
ပထမဆုံး တင္ျပခ်င္တာကေတာ့ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြ၊ မွားယြင္းခ်က္ေတြကုိ အရွိကုိ အရွိအတုိင္း လက္ခံဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီလုိလက္ခံႏိုင္မွသာ ျပဳျပင္ေရး လုပ္ဖို႔လုိတယ္ဆုိတာကုိ လက္ခံလာနုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အရင္ကတည္းက ျဖစ္ေနတာပဲ။ ဘာဆန္း လုိ႔လဲဆုိတဲ့ အျမင္ရွိေနရင္ေတာ့ ျပဳျပင္ဖုိ႔ လမ္းစေတြ႔နုိင္မယ္မထင္ပါ။
ဒါေတြကုိ မွားယြင္းခ်က္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရမႈအျဖစ္ အမ်ားက နားလည္သေဘာေပါက္လာၿပီ ဆုိရင္ေကာ ဘယ္သူ ေတြ က ဘာေတြမ်ား လုပ္ေပးၾကမွာလဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းအတြင္းကေတာ့ ေက်ာင္းေနခြင့္မရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ အတြက္ NGO တခုက ေရႊ႔ေျပာင္းေက်ာင္းတခု ထူေထာင္ၿပီး ရန္ကုန္က ကေလးစားပြဲထုိးေတြကို သူတုိ႔ဆုိင္ေတြ အထိသြားၿပီး စာသင္ေပးတယ္ လုိ႔ သတင္းၾကားရပါတယ္။ ဒါဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အစီစဥ္ျဖစ္ေပမယ့္ ေဆးၿမီးတုိ သေဘာသာျဖစ္ၿပီး အျမစ္ျပတ္ ကုထုံးေတာ့မျဖစ္ နုိင္ေသးပါ။
ဒါျဖင့္ အျမစ္ျပတ္ကုထုံးက ဘာလဲ။ အစိုးရ ဘက္ကေန ကေလးလုပ္သား မခုိင္းဘူးဆုိတဲ့ နုိင္ငံတကာ စာခ်ဳပ္စာတန္းေတြကို လက္ မွတ္ထုိးၿပီး ဒီကေလးေတြ ေက်ာင္းေနနုိင္ေအာင္ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္းခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေနွာင္းပုိင္းက ထြက္ေပၚခဲ့တဲ့သတင္းေတြ အရဆုိ ရင္ေတာ့ ILO Convention 182 ကုိ ျမန္မာ အစိုးရ ဘက္က လက္မွတ္ထုိးလုိက္တဲ့ အတြက္ ကေလးေတြကို ဒီလုိခုိင္းေစေနမႈအေပၚ ဥပေဒအရ အေရးယူနုိင္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို လက္မွတ္ေရးထုိးထားတယ္ ဆုိတာကုိ အလုပ္ရွင္ေတြ၊ ကေလးေတြနဲ႔ ကေလး မိဘေတြကိုယ္တုိင္ က သိရွိၾကပါရဲ႕လား။ သူတုိ႔ ေက်ာင္းတက္ခြင့္မရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရတာကို ေပ်ာ္ေနၾကၿပီး မိဘကို လုပ္ေကြ်းေနတာပါလုိ႔ ထင္ေနၾကျပန္ရင္ လည္း ဒီဥပေဒ က အသက္၀င္ဖုိ႔ မလြယ္ကူပါ။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ကႀကံဳခဲ့ဖူးတဲ့ ထုိင္းနုိင္ငံ မဟာခ်ဳိင္ေဒသက ျမန္မာ ကေလးလုပ္သားေတြ ကယ္တင္ေရး စီမံကိန္းတခုကို သတိရမိပါတယ္။ အသက္ မျပည့္ေသးတဲ့ကေလးေတြကို မဟာခ်ဳိင္ ပုဇြန္ စက္ရံုမွာ ခုိင္းေစေနတယ္ဆုိၿပီး သတင္းရတဲ့အတြက္ NGO တခုနဲ႔အတူ က်ေနာ္ သတင္းယူဖုိ႔ လုိက္သြားပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကိုျမင္ေတာ့ ထုိင္းအလုပ္ရွင္က မႀကိဳက္ပါ။ အလုပ္႐ုံထဲ ၀င္ၾကည့္လုိ႔ေတာ့ရေပမယ့္ ဓတ္ပုံရုိက္ခြင့္၊ ေမးျမန္းခြင့္ေတာ့ မေပးနုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ၀င္ၾကည့္ေတာ့ အသက္ ၁၄-၁၅ ၀န္းက်င္ လူငယ္ေတြ အမ်ားႀကီး။
အဲဒါေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔က သတင္းျပန္လုပ္ေတာ့ အလုပ္ရွင္ေရာ အလုပ္သမား ေတြဘက္ကပါ စိတ္ဆုိးတာခံရေတာ့ က်ေနာ္ အေတာ္ အံ့ၾသသြားပါတယ္။
“ဒီကေလးေတြက ဒီမွာ အလုပ္မလုပ္ရင္ ဘယ္မွာသြားလုပ္ရမလဲ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ထမင္းေကြ်းထားမွာလား”လုိ႔ ကေလးမိဘေတြနဲ႔ ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြ က ေျပာပါတယ္။
ဆုိလုိတာကေတာ့ ဥပေဒ အတုိင္း သြားလုပ္႐ုံ နဲ႔မၿပီး။ ဒီကေလးေတြကို အလုပ္ခြင္ထဲကေန ျပန္ထုတ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔ကုိ ေက်ာင္းထားေပးနုိင္ဖို႔၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရးကုိတာ၀န္ယူ ေပးနုိင္ဖုိ႔ေတာ့ အနည္းဆုံးလုိအပ္မွာပါ။ ဘာမွ တာ၀န္မယူနုိင္ဘဲနဲ႔ေတာ့ “မင္းအသက္မျပည့္ေသးလုိ႔ အလုပ္ခြင္ထဲ မ၀င္ပါနဲ႔”ဆုိၿပီး ဥပေဒ တခုတည္းနဲ႔ သြားတားေနလုိ႔ မျဖစ္နုိင္ပါ။ ဒီအတြက္ အစိုးရမွာ ဘယ္လုိ စီမံကိန္းမ်ဳိး ရွိေနၿပီလဲ။
အင္းလ်ား ကန္ေဘး စားေသာက္ဆုိင္တန္းက စားပဲြထုိး ကေလးေတြ၊ ပုဂံေရႊစည္းခုံေစတီနဲ႔ အင္းေလး ေဖာင္ေတာ္ဦး ေစတီ အနီး က ဧည့္လမ္းညႊန္ ကေလးေတြ၊ ပန္းသည္ ကေလးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတ၀န္းက ေက်ာင္းျပင္ပ ေရာက္ေနၾကတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ အားလုံး စာသင္ခန္းထဲ ျပန္ေရာက္နုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ၀ုိင္း၀န္း စဥ္းစား အေျဖရွာဖို႔ လုိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ။
0 comments:
Post a Comment