အမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒေတြကုုိ လြတ္ေတာ္အသစ္က ဘာဆက္လုုပ္မလဲ

ေအာ္စလုုိျမိဳ့က ေဆြးေႏြးပဲြ

ဗုုဒၵဘာသာကုုိ ဥပေဒျဖင့္ကာကြယ္ျခင္း သုုိ႔မဟုုတ္ ျမန္မာနုုိင္ငံမွ အမ်ဳိးဘာသာ ကာကြယ္ေရး ဥပေဒျပဌဏ္ျခင္း  Protecting Buddhism through Law: Myanmar’s legislation to "protect race and religion" လုုိ႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြတခုု ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔က ေနာ္ေ၀းနုုိင္ငံ ေအာ္စလုုိျမိဳ့မွာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ နုုိ၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး ပထမ ဆုုံးအၾကိမ္က်င္းပတဲ့ ျမန္မာ့အေရးေဆြးေႏြးပဲြျဖစ္ျပီး လာမဲ့ ၁၅ ရက္ေန႔ မွာလည္း ေနာက္ထပ္ေဆြးေႏြးပဲြတခုု လုုပ္ဖုုိ႔ရွိေနပါတယ္။

Norwegian Centre for Human Rights အဖြဲ႔က ဦးစီးက်င္းပတဲ့ ဒီပြဲမွာ အဓိကေဆြးေႏြးသူေတြကေတာ့ PRIO အဖြဲ႔မွ Dr. Iselin Frydenlund နဲ႔ အဂၤလန္နုုိင္ငံ Oxford တကၠသုုိလ္မွ Dr. Khin Mar Mar Kyi တုုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုုးရရဲ့ ေနာက္ဆုုံးေန႔ေတြမွာ ျပဌဏ္းလုုိက္တဲ့ အမ်ဳိးေစာင့္ ဥပေဒ ၄ မ်ဳိးအေၾကာင္းကိုု ေဒါက္တာ Frydenlund က ခြဲျခမ္းစိပ္ဖ်ာ ျပပါတယ္။

ျပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ ျမန္မာ့ဒီမုုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ လုုပ္ငန္းစဥ္ဟာ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး (Ethno-religious) ပဋိပကၡနဲ႔ ဘာသာေရးကိုု နုုိင္ငံေရးအတြက္အသုုံးခ်မႈ တုုိးပြားေနျခင္း စိမ္ေခၚမႈေတြကိုု ရင္ ဆုုိင္ျဖတ္သန္းေနရတာျဖစ္တယ္လုုိ႔ ေျပာပါတယ္။ 

ကုုိးကြယ္ရာဘာသာကူးေျပာင္းျခင္း၊ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း၊ တလင္တမယားစနစ္ က်င့္သုုံးျခင္းနဲ႔ လူဦးေရတုုိးပါြး နႈန္းထိမ္းညွိျခင္းဆုုိင္ရာ ဥပေဒ ၄ ခုုစလုုံးဟာ နုုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ မကုုိက္ညီေၾကာင္း။ အထူးသျဖင့္ အမ်ုုိးသမီးမ်ားအေပၚခဲြျခားဆက္ဆံမႈ ကာကြယ္ေရး (CEDAW)၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ကာကြယ္ေရး (ICCPR) မူေတြတုုိ႔နဲ႔ မကုုိက္ညီဘူးလုုိ႔ သူကေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အခုု အသစ္တက္လာမဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ရဲ့ NLD ပါတီ အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဒီအမ်ဳိးေစာင့္ ဥပေဒ ၄ မ်ုုိးကိုု ဆက္ျပီးလက္ခံထားမွာလား။ ပယ္ဖ်က္ပစ္မွာလားဆုုိတာကိုု မၾကာခင္ ဆုုံးျဖတ္ခ်က္ ေပးရေတာ့ မွာျဖစ္တယ္လုုိ႔ Frydenlund က ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

လင္မယားကိစၥမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ နုုိင္ငံေတာ္ ပါဖုုိ႔မလုုိပါ

ဒုုတိယ ေဆြးေႏြးသူ ေဒါက္တာ ခင္မာမာၾကည္ကေတာ့ နုုိ၀င္ဘာေရြးေကာက္ပဲြမွာ NLD ပါတီက အျပတ္အသတ္ အနုုိင္ရသြားလုုိ႔ အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လာေတာ့မယ္ဆုုိျပီး အားလုုံးက ေမွ်ာ္လင့္ေနေပမဲ့ ရွမ္းျပည္မွာ တုုိက္ပဲြေတြ ျဖစ္ေနဆဲ၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ကေလးငယ္အမ်ားစုုပါတဲ့ ဒုုကၡသည္ေတြထြက္ ေျပးေနရဆဲ၊ မၾကာေသးခင္ကပဲ အဲဒီ ေဒသကေန သူျပန္လာတယ္။ အေျခေနဆုုိးေတြကိုု သူကုုိယ္တုုိင္ျမင္ခဲ့ရတယ္လုုိ႔ ေျပာပါတယ္။

တုုိင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေျပာင္းလဲမႈမရွိေသးသလုုိ အမ်ဳိးသားေရးအစြန္းေရာက္ေတြ၊ ဘာသာေရး အ စြန္းေရာက္ေတြရဲ့ အျမင္ေတြကလည္း မေျပာင္းေသးတဲ့အေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒဆုုိတာ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈမွာ မလုုိအပ္ပါဘူးလုုိ႔ သူကဆုုိပါတယ္။ 

‘’ပုုဆုုိးတန္းတင္ အၾကင္လင္မယား’’ ဆုုိျပီး လူသိမ်ားတဲ့ ျမန္မာ့အစဥ္အလာထိမ္းျမားမႈကိစၥမွာ ရံုုးေတာ္တက္လက္ မွတ္ထုုိးတာေတြ၊ ဘာသာေရးအရ ဘုုရားေက်ာင္းတက္ သစၥာဆုုိတာေတြ အစဥ္အလာ မရွိဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ ျမန္မာေတြ မဂၤလာေဆာင္တဲ့ကိစၥမွာ ဘုုန္းေတာ္ၾကီးေတြ၊ နုုိင္ငံေရးသမားေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္စရာ အေၾကာင္း မရွိ ဘူးလုုိ႔ေျပာပါတယ္။

နွစ္ေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီျပီး ဒီလုုိအစဥ္အလာနဲ႔သြားေနတဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြရဲ့ ထိမ္းျမားျခင္းကိစၥဟာ အခုု ၂၀၁၅ က်မွ ဘာျဖစ္လုုိ႔ ဥပေဒျပဌဏ္းကာကြယ္ဖုုိ႔လုုိလာတာလဲ။ စစ္အစိုုးရေခတ္အဆက္ဆက္က ဒါေတြကိုု ဘယ္သူမွမေျပာပဲ ဘာေၾကာင့္ ၂၀၁၂ ေနာက္ပုုိင္းမွာမွ ဒါေတြကိုု ေျပာလာၾကတာလဲဆုုိျပီး သူက ေမးခြန္းထုုတ္ပါတယ္။ 

ျပီးေတာ့ ဒီဥပေဒေတြဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ ခဲြျခားဆက္ဆံတဲ့သေဘာ၊ တဆင့္နွိမ့္ခ်ထားတ့ဲသေဘာ၊ ဘုုန္း တံခုုိးရူးတဲ့ စစ္ဗုုိလ္တခ်ုုိ႔နဲ႔ ဘာသာေပါင္းစုုံသင့္ျမတ္ေရးကိုုအေလးမထားတဲ့ မဘသ သံဃာၤတခ်ဳိ႔ရဲ့ အစြန္းေရာက္ အေတြးအေခၚကေန စတင္လာတာလုုိ႔ သူက ေထာက္ျပပါတယ္။

စစ္ဗိုုလ္တခ်ဳိ႔ဟာ အခုုခ်ိန္ထိ ဘုုန္းတံခုုိးဆုုိတာကိုု ယံုုေနဆဲျဖစ္ျပီး ဒါဟာ နုုိင္ငံတကာအျမင္နဲ႔ အေတာ္လဲြေန ေၾကာင္း၊ ဒါကုုိ ျပခ်င္တဲ့အတြက္ ၂၀၀၈ နာဂစ္ကာလက နုုိင္ငံတကာအမ်ဳိးသမီးေတြကေန အတြင္းခံ ေဘာင္းဘီ ေတြြ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီျပီး ျမန္မာသံရံုုးေတြဆီ ပုုိ႔ခဲ့ဖူးတယ္လိုု႔ သူကေျပာေတာ့ ပရိသတ္ဆီက ရယ္သံတခ်ဳိ႔ ထြက္လာပါ တယ္။

တကယ္ေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးကိစၥမွာ ဥပေဒအရ ဒီလုုိတားျမစ္ခံရတဲ့အျပင္ ေက်ာင္း ပညာေရးမွာလည္း အမ်ဳိးသားေတြကုုိသာဦးစားေပးထားဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဥပမာ ေဆးပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာပညာ အပါ၀င္ တခ်ုုိ႔ပညာရပ္ေတြသင္ခြင့္ရဖုုိ႔အတြက္ အမ်ဳိးသမီးေတြကိုု အမွတ္ ၄၀ ပုုိရရမယ္လိုု႔ သတ္မွတ္ထားတာမ်ဳိး ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေတြကိုု အမ်ဳိးသမီးေတြကိုုယ္တုုိင္က မတရားသတ္မွတ္ထားတယ္လုုိ႔မျမင္ပဲ အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈအရ ဒါကိုု လက္ခံသင့္သလုုိလုုိ အျမင္ရွိေနဆဲျဖစ္တာ အံၾသမိေၾကာင္း သူက ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

စစ္သားနဲ႔ ဘုုန္းၾကီးကိုု စံျပအျဖစ္ ထားခဲ့မိေလသလား

ေဒါက္တာ ခင္မာမာၾကည္ေျပာေနတဲ့ စစ္သားေတြ၊ မဟာအဖုုိ၀ါဒီေတြ ယံုုၾကည္အေလးထားတယ္ဆုုိတဲ့ ဘုုန္းကံ အေၾကာင္းစဥ္းစားရင္းနဲ႔ မၾကာေသးခင္က ေဆြးေႏြးပဲြတခုုမွာ ဦးမင္းဇင္ေျပာသြားတဲ့ စစ္သားေတြရဲ့ ယုုံၾကည္မႈအေၾကာင္း သြားေတြးမိပါတယ္။

သူေတြ႔ခဲ့တဲ့ စစ္ဗိုုလ္ေတြ၊ စစ္ဗုုိလ္ေဟာင္းေတြအားလုုံးမွာ တူတဲ့အခ်က္ကေတာ့ စစ္သားေတြေလာက္ ဘယ္သူမွ စည္းကမ္းမရွိဘူး၊ စစ္တပ္ေလာက္ စနစ္တက် စုုဖြဲ႔ထားနုုိင္တဲ့ ယႏၱယား ဘယ္မွာမွ မရွိဘူးဆုုိျပီး စစ္သားအားလုုံးက သူ႔တိုု႔ကိုုယ္သူတုုိ႔ စံျပပုုဂၢိဳလ္အျဖစ္ ယုုံၾကည္ထားတာေတြ႔ရတယ္လုုိ႔ စစ္ဖက္-အရပ္ဖက္ ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္း သုုေတသနစာတမ္းျပဳစုုေနသူ (University of California, Berkeley) မွ ဦးမင္းဇင္ကေျပာပါတယ္။

ဒါက စည္ကမ္းနဲ႔ဆိုုင္တဲ့၊ နုုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးန႔ဲဆုုိင္တဲ့အပုုိင္း။ ကုုိယ္က်င့္သိကၡာအပုုိင္း၊ အမ်ဳိးဘာသာ ကာ ကြယ္ေရးအပုုိင္းကုုိ ေျပာမယ္ဆုုိရင္ေတာ့ သံဃာၤေတာ္ေတြ၊ ဗုုဒၵဘာသာဘုုန္းေတာ္ၾကီးေတြကလည္း သူတုုိ႔ ေလာက္ ဘယ္သူမွ သိကၡာသမာဓိမရွိဘူး၊ သူတုုိ႔အဖြဲ႔ေလာက္ စနစ္က်တဲ့ ဘာသာေရးအသင္း ရွိမွာမဟုုတ္ဘူးလုုိ႔ ျမင္ေကာင္း ျမင္ေနနုုိင္ပါတယ္။ 

နုုိင္ငံေတာ္ ဘတ္ဂ်က္ခဲြတန္းကိုုအမ်ားဆုုံးအသုုံးျပဳျပီးတည္ေဆာက္ထားတဲ့ အင္အား ၄ သိန္းေက်ာ္ရွိ တပ္မေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ႔ေတြရဲ့အလွဴေငြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အင္အား ၄ သိန္းေက်ာ္ရွိ သံဃာၤအဖြဲ႔အစည္း ၂ ခုုစလုုံးမွာ ဒီလုုိ အျမင္ရွိေနတာကိုု မွားတယ္လုုိ႔ မဆုုိသာပါ။ ဒါဟာ အရွိတရား တခုုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုုိ စည္းကမ္းရွိတာ၊ ဒီလုုိ ကိုုယ္က်င့္တရားေကာင္းတာနဲ႔တင္ တုုိင္းျပည္အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ပါ၀င္ခြင့္ရွိတယ္၊ ဥပေဒျပဳခြင့္ရွိတယ္ဆုုိျပီး အေတြး၀င္လာတာကေတာ့ မွားတယ္လုုိ႔ ထင္ပါတယ္။ 

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာနုုိင္ငံမွာ အင္အားအၾကီးဆုုံးနဲ႔ ၾသဇာအရွိဆုုံး ဒီအဖြဲ႔အစည္း ၂ ခုုစလုုံးရဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ပုုိင္းတခ်ဳိ႔ဆီမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ တဆင့္နွိမ္ထားခ်င္တဲ့သေဘာ။ အမ်ဳိးသားက အမ်ဳိးသမီးထက္ျမင့္ျမတ္တယ္ ဆုုိတဲ့သေဘာနဲ႔ ဘုုန္းတံခုုိးကိုု ယုုံၾကည္တဲ့ေနရာေတြမွာ သြားတူေန တာကိုုေတြ႔ရ ျပန္ပါတယ္။

လႊတ္ေတာ္အသစ္နွင့္ အစိုုးရအသစ္က ဘာဆက္လုုပ္မလဲ

ဒီလုုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ အသစ္တက္လာမဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ဘာဆက္လုုပ္ၾကမလဲ။ အရင္ေခတ္က ျပဌဏ္း ထားတဲ့ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ အထူးသျဖင့္ အခုုေဆြးေႏြးပဲြမွာတင္ျပေနတဲ့ စစ္သားနဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး အစြန္းေရာက္ပုုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ဖိအားနဲ႔တင္ထားတဲ့ အမ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ ၄ မ်ဳိးကိုု ဒီတုုိင္း လက္ခံထားမွာလား။ ပယ္ဖ်က္ ပစ္မွာလားဆုုိတာဟာ ေမးခြန္းျဖစ္လာေနပါတယ္။

“ဒီဥပေဒေတြက ဒီမုုိကရက္တစ္မဆန္ဘူးေလ။ ဥပေဒတခုုလုုပ္တယ္ဆုုိတာက ကာကြယ္ဖုုိ႔လုုပ္တယ္ ဆုုိေပမဲ့ မထင္ မွတ္ပဲနဲ႔ ပုုိဆုုိးသြားတတ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဥပေဒကေတာ့ ျပန္ျပင္မွကုုိ ျဖစ္မွာပါ” လုုိ႔ ေဒါက္တာ ခင္မာမာၾကည္ကေျပာပါတယ္။

အဲဒီလုုိျပင္နုုိင္ဖုုိ႔အတြက္ ဒီဥပေဒ တကယ္ျပန္ဌဏ္းဖုုိ႔ လုုိမလုုိဆုုိတာကုုိ အေသအခ်ာ အခ်ိန္ယူသုုေတသန လုုပ္၊ တကယ့္ေအာက္ေျခလူထုုေတြနဲ႔ အေသးစိပ္ေဆြးေႏြး၊ အားလုုံးေသခ်ာျပီဆုုိမွ ျပဌဏ္းမလား၊ ျပန္ျဖဳတ္မလားဆုုိျပီး ဆုုံးျဖတ္သင့္တယ္လုုိ႔ သူက အၾကံျပဳပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳထားျပီးသား ဥပေဒတရပ္ကုုိ ျပန္ျပင္ဖုုိ႔၊ ပယ္ဖ်က္ဖုုိ႔ဆုုိတာ ခ်က္ခ်င္းေတာ့  ဘယ္ လြယ္ပါ့မလဲ။ ျပီးေတာ့ ဒီထက္အေရးၾကီးတဲ့ ျပဳျပင္စရာဥပေဒေတြကလည္း အမ်ားၾကီးရွိေန ပါေသးတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပုုံအေျခခံဥပေဒထဲက ဒီမုုိကရက္တစ္နည္းလမ္းမက်တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ အတိအက်ေျပာရမယ္ဆုုိရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ကုုိ သမၼတျဖစ္ခြင့္ပိတ္ပင္ထားတဲ့ ပုုဒ္မ ၅၉-စ လုုိဥပေဒေတြ၊ ဥပေဒျပင္ခြင့္ကိုု ကိုု္ယ္စား လွယ္ ၇၅ ရာခုုိင္နႈန္းေက်ာ္ေထာက္ခံမွျပင္ခြင့္ရွိတယ္ဆုုိတဲ့ ပုုဒ္မ ၄၃၆ လုုိဥပေဒေတြကိုု အရင္ဦးစားေပးျပင္ဖုုိ႔ လုုိေနတယ္မဟုုတ္ပါလား။

ဒီအတြက္ လက္ရွိသမၼတ၊ လက္ရွိ တပ္-ခ်ဳပ္အျပင္ ေနာက္ကြယ္ကၾကိဳးကုုိင္ေနသူအျဖစ္ အမ်ားက ထင္ေၾကးေပး ထားတဲ့ တပ္-ခ်ဳပ္ ေဟာင္းနဲ႔ပါ ေရြးေကာက္ပဲြအနုုိင္ရ NLD ပါတီဖက္က ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုုပ္ေနပါတယ္။ ဒီေဆြး ေႏြးမႈေတြျပီးလုုိ႔ ပါလီမန္အသစ္၊ အစိုုးရအသစ္လက္ထဲ လုုပ္ပုုိင္ခြင့္ေတြ တကယ္ေရာက္လာျပီဆုုိရင္ေတာ့ အမ်ား ျပည္သူအတြက္ အက်ဳိးမရွိတဲ့ဥပေဒေတြကိုု လႊတ္ေတာ္အသစ္က စတင္ျပင္ဆင္လာလိမ့္မယ္လိုုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္မိ ပါ တယ္။   ။

Posted in: TRAVEL