ထက္ေအာင္ေက်ာ္ (၀၁-၀၄-၂၀၁၃)
ထုတ္ေ၀ခြင့္ရထားတဲ့ ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ထဲက ပထမ ဆုံး ၄ ေစာင္ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ထြက္လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ လက္ရွိသမၼဦးသိန္းစိန္ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားတပုိင္း အစိုးရသစ္လက္ ထက္ ထူးျခားတဲ့ မီဒီယာတုိးတက္မႈျဖစ္ျပီး လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ၅၀ နအဖ၊ န၀တနဲ႔ မဆလ ေခတ္ကေန လမ္းခြဲ ထြက္လာတဲ့ လကၡဏာတခုလုိ႔ ဆုိနုိင္မယ္ထင္ပါတယ္။
ဒီေန႔ စတင္ ထုတ္ေ၀လုိက္တဲ့ ေန႔စဥ္သတင္းစာမ်ား (ဓာတ္ပုံ – ေဂ်ပုိင္ / ဧရာ၀တီ)
ဒီေန႔ထြက္လာတဲ့ (ျပည္ေထာင္စုေန႔စဥ္၊ ေရြနုိင္ငံသစ္၊ စံေတာ္ခ်ိန္နဲ႔ the Voice) သတင္းစာ ၄ ေစာင္ အပါ၀င္ ဆက္တုိက္ထြက္လာမဲ့ သတင္းစာအားလုံး ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေရးခြင့္ ရမလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိ အဆင့္တန္းမွီမွီ ေရးနုိင္မလဲဆုိတာကို မသိနုိင္ေသးေပမဲ့ ပုဂၢလိကပုိင္ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ေတာင္ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ရတယ္ဆုိတဲ့သတင္းဟာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခ်ိန္မွာ ေမြးျပီး မဆလ ေခတ္မွာလူျဖစ္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ္ တို႔ မ်ဳိးဆက္အတြက္ေတာ့ တကယ့္ကုိအထူးအဆန္းပါပဲ။
၁၉၆၂ စစ္တပ္က အာဏာမသိမ္းခင္ ဖဆပလ ေခတ္မွာတုန္းက မီဒီယာ (အဲဒီေခတ္က စာနယ္ဇင္း လုိ႔ေခၚ) လြတ္လပ္ခြင့္ရွိျပီး ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြရွိခဲ့ေပမဲ့ စစ္အစိုးရတက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ အားလုံး ကို ျပည္သူပုိင္သိမ္းလုက္တယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔မ်ဳိးဆက္ဖတ္ဖူးတဲ့ သတင္းစာဆုိ တာဟာ ျမန္မာ့အလင္း၊ ေၾကးမုံနဲ႔ ဗုိလ္တေထာင္ ၃ ေစာင္ပဲရွိပါတယ္။ အဲဒီသတင္းစာ ၃ ေစာင္မွာ ပါတဲ့သတင္းေတြကလဲ အမ်ားျပည္သူနဲ႔သိပ္မဆုိင္တဲ့သတင္း။ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရက သူေျပာခ်င္တာ ေျပာဖုိ႔၊ အစိုးရေကာင္းေၾကာင္း၀ါဒျဖန္႔ဖုိ႔ ေရးခြင့္ေပးထားတဲ့ သတင္းစာေတြသာျဖစ္ေနတာကို စိတ္မ ေကာင္းစြာေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သတင္းစာပညာ Journalism ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တို႔မ်ဳိးဆက္ သင္ၾကားခြင့္မရခဲ့ပါ။ ဖ ဆပလ ေခတ္နဲ႔ မဆလေခတ္အေစာပုိင္းအထိ လူထုဆက္သြယ္ေရးဘာသာရပ္ကုိ တတၠသိုလ္နဲ႔ ေဒ သေကာလိပ္ေတြမွာသင္ၾကားခဲ့တယ္လို႔သိရေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ တကၠသိုလ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ သတင္းစာ ပညာဘာသာရပ္ မရွိေတာ့ပါ။ ရသစာေပ အသားေပး လစဥ္ထုတ္မဂၢဇင္းေတြ၊ လုံးခ်င္း၀တၳဳစာအုပ္ ေတြနဲ႔သာ ရင္းနွီးခြင့္ရခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ဒီလုိ နွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့အေျခေနကေန အခု ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၈ ေစာင္ထြက္လာေတာ့မယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ တခါ က်ေနာ္တုိ႔ေက်ာင္းသားဘ၀က စိတ္ကူးယဥ္လုိ႔မရခဲ့ တဲ့ Journalism ဘာသာရပ္ကုိလဲ ဗုိလ္တေထာင္က အမ်ဳိးသားစီမံခန္႔ခြဲမႈေကာလိပ္မွာ သင္ၾကားေပး ေနတာ ၄-၅ နွစ္ေလာက္ရွိေနျပီလုိ႔သိရပါတယ္။
ပုံနွိပ္မီဒီယာအျပင္ အသံလႊင့္မီဒီယာကုိလဲ ပုဂၢလိက ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ေပးမွာလား
ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ ဒီနွစ္ထဲ ထြက္လာမွာကေတာ့ ေသခ်ာေနပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ေခတ္ဟာ အယင္နွစ္ ၅၀ ကလုိ စာ-နယ္-ဇင္း (ပုံနွိပ္မီဒီယာ) ေခတ္သက္သက္မဟုတ္ေတာ့။ တုိးတက္လာတဲ့ နည္းပညာေတြနဲ႔အညီ အသံလႊင့္မီဒီယာနဲ႔ အြန္လုိင္းမီဒီယာေတြ လႊမ္းမုိးေနတဲ့ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သတင္းစာေတြပုဂၢလိက ထုတ္ေ၀ခြင့္ေပးသလုိ အသံလႊင့္မီဒီယာေတြကုိလဲ ပုဂၢလိက ထုတ္ လႊင့္ခြင့္ေပးမွာလားဆုိတာ ဆက္ေဆြးေႏြးသင့္တယ္ထင္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ၅၀ အေျခေနကုိျပန္ေကာက္ရမယ္ဆုိရင္ ၁၉၆၂ မွာ စစ္တပ္က အာဏသိမ္းျပီးတဲ့ေနာက္ မဆလ ေခတ္မွာ လြတ္လပ္တဲ့သတင္းစာေတြ၊ စာ-နယ္-ဇင္း ေတြ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူအမ်ား စုဟာ ျပည္ပအသံလႊင့္ဌာေတြျဖစ္တဲ့ BBC, VOA ျမန္မာပုိင္းေရဒီယုိေတြကို အားကိုးခဲ့ၾကရပါတယ္။ တခါ ၁၉၈၈ မွာ စစ္တပ္က အာဏာထပ္သိမ္းျပီး န၀တ-နအဖ ေခတ္ေရာက္ေတာ့ DVB, RFA ေရဒီယုိ ေတြ ထပ္ေပၚလာျပန္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နည္းေလ ျပည္ပ က မီဒီယာေတြအေပၚ အမ်ားျပည္သူက အားကုိးမႈတုိးေလ ဆုိတဲ့သေဘာပါ။
အခု ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ အရပ္သားတပုိင္းအစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေပးေနပါတယ္လုိ႔ ေျပာေနသည့္တုိင္၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီျပီး ထုတ္ေ၀ခြင့္ရေနသည့္တုိင္၊ Facebook အပါ၀င္ ဆုိရွယ္ မီဒီယာေတြ၊ အြန္လိုင္းမီဒီယာေတြ ထြန္းကားေနသည့္တုိင္ ေက်းလက္ေန ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ သ သတင္းမွန္ေတြကိုအခ်ိန္မွီရဖုိ႔အတြက္ ျပည္ပကလြင့္တဲ့ BBC, VOA, RFA, DVB လႈိင္းတုိ ေရဒီယုိေတြ ကုိသာ အားထားေနရဆဲလုိ႔သိရပါတယ္။
တခါ ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာတဲ့နည္းပညာေတြနဲ႔အညီ ေရဒီယုိအျပင္ ရုပ္-သံ လုိင္းေတြပါ ျပည္ပ အသံ လႊင့္ဌာနေတြက အျပိဳင္အဆုိင္တုိးခ်ဲ့လာေနပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုနွစ္အေစာပုိင္းမွာ DVB က စေလာင္း TV စတင္ထုတ္လႊြင့္ခဲ့ျပိး ထင္ထားတာထက္ေတာင္ ပုိေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြကေျပာပါ တယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္ပုိင္းအတြင္းမွာေတာ့ VOA နဲ႔ RFA ကလဲ စေလာင္း TV ေတြ စတင္ ထုတ္လႊင့္လာခဲ့ ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အြန္လုိင္းမီဒီယာေတြျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီနဲ႔ မဇ်ိမကလဲ ေန႔စဥ္ သတင္းေတြ အျပင္ ရုပ္-သံ စတုိရီေတြကို YouTube ကတဆင့္ ပုံမွန္ထုတ္လႊင့္လာတာကို ေတြ႔လာရပါတယ္။
ဒါက ျပည္ပအေျခေနပါ (အခုေတာ့ ျပည္ပ မီဒီယာအားလုံးး ျပည္တြင္းမွာရံုးခြဲဖြင့္ခြင့္ရထားပါျပီ)။ ျပည္ တြင္းအေျခေနကိုၾကည့္မယ္ဆုိရင္လဲ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္က တုိက္ရုိက္ပုိင္တဲ့ ျမန္မာ့အသံ ေရဒီယုိ၊ ျမန္မာ့ ရုပ္ျမင္သံၾကားနဲ႔ ျမ၀တီေရဒီယုိ၊ ျမ၀တီရုပ္-သံတုိ႔အျပင္ ပုဂၢလိကပုိင္ Sky-net ဆုိတာ အခု ဦး သိန္းစိန္ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အေတာ္ေခတ္စားေနပါျပီ။ ျပီးေတာ့ Forever အဖြဲ႔ကလုပ္တဲ့ MRTV4 ကလဲ အရွိန္ေကာင္းေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ ဒါအျပင္ ေဖ်ာ္ေျဖေရးကို ဦးစားေပးျပီး မုိးေလ၀ါသနဲ႔ ယဥ္ ေၾကာင္းသတင္းေတြကိုေၾကညာေလ့ရွိတဲ့ FM ေရဒီယုိေတြလဲ ျပည္နယ္-တုိင္း ၁၄ ခုစလုံးမွာ နားဆင္ နုိင္ေနျပီလုိ႔ သိရပါတယ္။
ထူးျခားတာကေတာ့ အစိုးရပုိင္အသံလႊင့္ဌာနေတြကိုေတာင္ အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲမယ္ဆုိျပီး ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္အတြင္း ေဆြးေႏြးပဲြေတြက်င္းပခဲ့တာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ ေတာ့ ေသခ်ာတိက်တဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ဳိးထြက္လာတာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဒီလို အ ေျခေနမွာ DVB, VOA, RFA TV နဲ႔ BBC ေရဒီယုိေတြ ျပည္တြင္းမွာ လြတ္လပ္စြာလုပ္ခြင့္ရမယ္ဆုိရင္ ေကာ အသံလႊင့္ မီဒီယာ အေျခေနက ဒီထက္မက ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာမလား။
အေရအတြက္မွ အရည္အခ်င္းသို႔
ဒီေန႔ေခတ္ေလာက္ မီဒီယာအေရအတြက္မ်ားတာ တခါမွမရွိေသးဘူးလုိ႔ထင္ပါတယ္။ အခု ထြက္လာမဲ့ ပုဂၢလိကပုိင္သတင္းစာက ၁၆ ေစာင္၊ ဂ်ာနယ္ေပါင္းက တရက္ကုိအနဲဆုံး ၅ ေစာင္ေလာက္ထြက္ေနတဲ့ အတြက္ အနဲဆုံးေစာင္ေရ ၃၅ ေစာင္၊ မဂၢဇင္းကလဲ ၃၀ ၀န္းက်င္ဆုိေတာ့ ပုံနွိပ္မီဒီယာ အေရတြက္ က အေတာ္မ်ားေနပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းေတြအားလုံးက အမ်ားျပည္သူ လုိ ခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္လက္ေတြ၊ ဗဟုသုတေတြေပးနုိင္ရဲ့လားဆုိတာကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္ဖို႔လုိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခါ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္စလုံးဟာ ရန္ကုန္မွာပဲထုတ္ေ၀တာျဖစ္ျပီး နယ္ျမိဳ႔ေတြကိုကုိယ္စားျပဳတဲ့ သတင္းစာ မေတြ႔မိေသးပါ။ ေနာက္တခ်က္ေတာ့ အခုသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ဟာ နုိင္ငံတကာရွိ သတင္း စာတုိက္ေတြလုိ ၀ဘ္ဆုိက္ရွိမရွိ၊ သတင္းေတြကို စာနဲ႔ဓာတ္ပုံတြဲျပီးေဖၚျပတာအျပင္ ဗီြဒီယုိ ကလင့္ ေတြ၊ အေရးေပၚသတင္းေတြကို မီနစ္ပုိင္းအလုိက္အခ်ိန္မွီ တင္ျပနုိင္ဖုိ႔ရွိ မရွိ မေသခ်ာေသးပါ။ ေနာက္ ထပ္အေရးၾကီးတဲ့တခ်က္ကေတာ့ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္စလုံးဟာ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ထုတ္တာျဖစ္တဲ့ အတြက္ နုိင္ငံတကာအဆင့္မွီ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ထုတ္တဲ့သတင္းစာမ်ဳိး လုိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ အသံလႊင့္မီဒီယာေတြဖက္ကုိလွည့္မယ္ဆုိရင္ အစိုးရပုိင္၊ စစ္တပ္ပုိင္ ေရဒီယုိနဲ႔ ရုပ္ျမင္သံၾကား လုိင္း ၂ ခု။ ပုဂၢလိကပုိင္ Sky-net နဲ႔ MRTV4။ ျပီးေတာ့ ျပည္ပေန၀င္လာတဲ့ DVB, VOA, RFA TV နဲ႔ BBC ေရဒီယုိေတြ။ ဧရာ၀တီနဲ႔ မဇ်ိမလုိ အြန္လုိင္းသတင္းစာေတြ (မဇ်ိမက ေန႔စဥ္သတင္းစာထုတ္မယ္ လို႔ ေၾကျငာထားပါတယ္)၊ အားလုံးေပါင္းလုိက္ရင္ အသံလႊင့္မီဒီယာနဲ႔ အြန္လိုင္းမီဒီယာအေရတြက္က လဲ သိပ္မနဲလွ။
ဒါေပမဲ့ အမ်ားျပည္သူလုိခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္လက္ေတြ၊ ဗဟုသုတေတြေပးနုိင္ရဲ့လားဆိုတာက ေတာ့ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းအျဖစ္ရွိေနဆဲပါ။ အထူးသျဖင့္ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀ ကာလအ တြင္း စစ္အစုိးရကိုျပင္းျပင္းထန္ထန္ေ၀ဖန္ခဲ့တဲ့ ျပည္ပအေျခစိုက္ ဒီမုိကေရစီလုိလားတဲ့ မီဒီယာေတြ ဟာ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္တြင္း ျပန္၀င္ခြင့္ရေရးအတြက္ အစုိးရကို သိပ္မေ၀ဖန္ေတာ့ဘူးလုိ႔ေ၀ဖန္ခံ ေနရပါတယ္။ ျပည္ပအေျစခုိက္ မီဒီယာတခုဆုိရင္ လက္ရွိအစိုးရကုိ မေ၀ဖန္တဲ့အျပင္ အစိုးရရဲ့၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ီေရးသတင္းေတြကိုေတာင္ တဆင့္ခံျပန္လႊင့္ေပးေနရတဲ့ ျပန္ၾကားေရးဌာန လက္ေ၀ခံသေဘာမ်ဳိး ေတာင္ ျဖစ္သြားတယ္ဆုိျပီး ေ၀ဖန္သံေတြၾကားေနရပါတယ္။
ဆုိေတာ့ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အသံက်ယ္စြာေတာင္းဆုိေနတဲ့ စတုတၳမ႑ိဳင္၀န္ထမ္းေတြျဖစ္တဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ မီဒီယာသမားတဦးခ်င္းစီမွာေကာ သတင္းသမားတဦးရဲ့ ဘက္မလုိက္တဲ့၊ သမာသမတ္ရွိတဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြ၊ အတတ္ပညာဆုိင္ရာ အရည္ေသြးေတြ စံခ်ိန္မွီ ျပည့္၀ေနပါရဲ့လား။ အစိုးရနဲ႔ အာဏာ ပုိင္ေတြ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔နုိင္ငံေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြ အပါ၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးဆုိတဲ့ မ႑ိဳင္္ၾကီး ၃ ခုကို ဘက္မလုိက္ပဲ၊ မေၾကာက္-မဖားပဲ တာ၀န္သိစြာေ၀ဖန္ရဲတဲ့သတၱိရွိၾကပါရဲ့လား။ နုိင္ငံတကာ မီဒီယာေလာက၊ အိမ္နီးခ်င္းနုိင္ငံေတြရဲ့ မီဒီ ယာေလာက ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔နႈိင္းယွဥ္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ မီဒီယာသမားေတြရဲ့အေနထားက ဘယ္အဆင့္ ေလာက္မွာ ရွိေနသလဲဆုိတာကုိ ဆန္းစစ္ဖုိ႔လိုမယ္ထင္ပါတယ္။
အနွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ တဖက္မွာ မီဒီယာအခင္းအက်င္းနဲ႔ထုတ္ေ၀ခြင့္အေရတြက္ တုိးတက္လာ ေအာင္ေတာင္းဆုိတုိက္ပဲြ၀င္သလုိ အျခားတဖက္မွာလဲ မီဒီယာ ပုိင္ရွင္ေတြ၊ ညြန္မႈးေတြ၊ အယ္ဒီတာ ေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြ၊ ကင္မရာမင္းေတြ၊ စက္ဆရာေတြ၊ ၀ဘ္မာစတာေတြ၊ စာျပင္ဆရာေတြ၊ စ သျဖင့္ ေထာင္၊ ေသာင္းခ်ီရွိေနတဲ့ မီဒီယာ၀န္ထမ္း တဦးခ်င္းရဲ့ အရည္ခ်င္းေတြလဲ တျပိဳင္းတည္း တုိး တက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လိုအပ္ေနပါတယ္။
မီဒီယာ ၀န္ထမ္းဆုိတာဟာ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ လစာရရံု တာ၀န္ေက်လုပ္ရတဲ့အလုပ္မ်ဳိး မဟုတ္။ မီဒီယာသမားပီသစြာ စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ့တာ၀န္ကုိ ယုံယုံၾကည္ၾကည္ က်င့္ၾကံေဆာင္ရြက္ဖုိ႔၊ အမွန္ကို ရဲ၀ံ႔ စြာေထာက္ျပေ၀ဖန္ဖို႔အေရးဟာ ဘယ္အစိုးရပဲတက္တက္ မီဒီယာသမားေတြထမ္းရြက္ရရဲ့ အဓိက တာ ၀န္ပဲ မဟုတ္ပါလား။ ။
ထုတ္ေ၀ခြင့္ရထားတဲ့ ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ထဲက ပထမ ဆုံး ၄ ေစာင္ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ထြက္လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ လက္ရွိသမၼဦးသိန္းစိန္ဦးေဆာင္တဲ့ အရပ္သားတပုိင္း အစိုးရသစ္လက္ ထက္ ထူးျခားတဲ့ မီဒီယာတုိးတက္မႈျဖစ္ျပီး လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ၅၀ နအဖ၊ န၀တနဲ႔ မဆလ ေခတ္ကေန လမ္းခြဲ ထြက္လာတဲ့ လကၡဏာတခုလုိ႔ ဆုိနုိင္မယ္ထင္ပါတယ္။
ဒီေန႔ စတင္ ထုတ္ေ၀လုိက္တဲ့ ေန႔စဥ္သတင္းစာမ်ား (ဓာတ္ပုံ – ေဂ်ပုိင္ / ဧရာ၀တီ)
ဒီေန႔ထြက္လာတဲ့ (ျပည္ေထာင္စုေန႔စဥ္၊ ေရြနုိင္ငံသစ္၊ စံေတာ္ခ်ိန္နဲ႔ the Voice) သတင္းစာ ၄ ေစာင္ အပါ၀င္ ဆက္တုိက္ထြက္လာမဲ့ သတင္းစာအားလုံး ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေရးခြင့္ ရမလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိ အဆင့္တန္းမွီမွီ ေရးနုိင္မလဲဆုိတာကို မသိနုိင္ေသးေပမဲ့ ပုဂၢလိကပုိင္ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ေတာင္ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ရတယ္ဆုိတဲ့သတင္းဟာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခ်ိန္မွာ ေမြးျပီး မဆလ ေခတ္မွာလူျဖစ္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ္ တို႔ မ်ဳိးဆက္အတြက္ေတာ့ တကယ့္ကုိအထူးအဆန္းပါပဲ။
၁၉၆၂ စစ္တပ္က အာဏာမသိမ္းခင္ ဖဆပလ ေခတ္မွာတုန္းက မီဒီယာ (အဲဒီေခတ္က စာနယ္ဇင္း လုိ႔ေခၚ) လြတ္လပ္ခြင့္ရွိျပီး ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြရွိခဲ့ေပမဲ့ စစ္အစိုးရတက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ အားလုံး ကို ျပည္သူပုိင္သိမ္းလုက္တယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔မ်ဳိးဆက္ဖတ္ဖူးတဲ့ သတင္းစာဆုိ တာဟာ ျမန္မာ့အလင္း၊ ေၾကးမုံနဲ႔ ဗုိလ္တေထာင္ ၃ ေစာင္ပဲရွိပါတယ္။ အဲဒီသတင္းစာ ၃ ေစာင္မွာ ပါတဲ့သတင္းေတြကလဲ အမ်ားျပည္သူနဲ႔သိပ္မဆုိင္တဲ့သတင္း။ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရက သူေျပာခ်င္တာ ေျပာဖုိ႔၊ အစိုးရေကာင္းေၾကာင္း၀ါဒျဖန္႔ဖုိ႔ ေရးခြင့္ေပးထားတဲ့ သတင္းစာေတြသာျဖစ္ေနတာကို စိတ္မ ေကာင္းစြာေတြ႔ခဲ့ပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သတင္းစာပညာ Journalism ဆုိတာကုိ က်ေနာ္တို႔မ်ဳိးဆက္ သင္ၾကားခြင့္မရခဲ့ပါ။ ဖ ဆပလ ေခတ္နဲ႔ မဆလေခတ္အေစာပုိင္းအထိ လူထုဆက္သြယ္ေရးဘာသာရပ္ကုိ တတၠသိုလ္နဲ႔ ေဒ သေကာလိပ္ေတြမွာသင္ၾကားခဲ့တယ္လို႔သိရေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ တကၠသိုလ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ သတင္းစာ ပညာဘာသာရပ္ မရွိေတာ့ပါ။ ရသစာေပ အသားေပး လစဥ္ထုတ္မဂၢဇင္းေတြ၊ လုံးခ်င္း၀တၳဳစာအုပ္ ေတြနဲ႔သာ ရင္းနွီးခြင့္ရခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ဒီလုိ နွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့အေျခေနကေန အခု ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၈ ေစာင္ထြက္လာေတာ့မယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ တခါ က်ေနာ္တုိ႔ေက်ာင္းသားဘ၀က စိတ္ကူးယဥ္လုိ႔မရခဲ့ တဲ့ Journalism ဘာသာရပ္ကုိလဲ ဗုိလ္တေထာင္က အမ်ဳိးသားစီမံခန္႔ခြဲမႈေကာလိပ္မွာ သင္ၾကားေပး ေနတာ ၄-၅ နွစ္ေလာက္ရွိေနျပီလုိ႔သိရပါတယ္။
ပုံနွိပ္မီဒီယာအျပင္ အသံလႊင့္မီဒီယာကုိလဲ ပုဂၢလိက ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ေပးမွာလား
ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ ဒီနွစ္ထဲ ထြက္လာမွာကေတာ့ ေသခ်ာေနပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ေခတ္ဟာ အယင္နွစ္ ၅၀ ကလုိ စာ-နယ္-ဇင္း (ပုံနွိပ္မီဒီယာ) ေခတ္သက္သက္မဟုတ္ေတာ့။ တုိးတက္လာတဲ့ နည္းပညာေတြနဲ႔အညီ အသံလႊင့္မီဒီယာနဲ႔ အြန္လုိင္းမီဒီယာေတြ လႊမ္းမုိးေနတဲ့ေခတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သတင္းစာေတြပုဂၢလိက ထုတ္ေ၀ခြင့္ေပးသလုိ အသံလႊင့္မီဒီယာေတြကုိလဲ ပုဂၢလိက ထုတ္ လႊင့္ခြင့္ေပးမွာလားဆုိတာ ဆက္ေဆြးေႏြးသင့္တယ္ထင္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ၅၀ အေျခေနကုိျပန္ေကာက္ရမယ္ဆုိရင္ ၁၉၆၂ မွာ စစ္တပ္က အာဏသိမ္းျပီးတဲ့ေနာက္ မဆလ ေခတ္မွာ လြတ္လပ္တဲ့သတင္းစာေတြ၊ စာ-နယ္-ဇင္း ေတြ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူအမ်ား စုဟာ ျပည္ပအသံလႊင့္ဌာေတြျဖစ္တဲ့ BBC, VOA ျမန္မာပုိင္းေရဒီယုိေတြကို အားကိုးခဲ့ၾကရပါတယ္။ တခါ ၁၉၈၈ မွာ စစ္တပ္က အာဏာထပ္သိမ္းျပီး န၀တ-နအဖ ေခတ္ေရာက္ေတာ့ DVB, RFA ေရဒီယုိ ေတြ ထပ္ေပၚလာျပန္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္နည္းေလ ျပည္ပ က မီဒီယာေတြအေပၚ အမ်ားျပည္သူက အားကုိးမႈတုိးေလ ဆုိတဲ့သေဘာပါ။
အခု ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ အရပ္သားတပုိင္းအစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေပးေနပါတယ္လုိ႔ ေျပာေနသည့္တုိင္၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီျပီး ထုတ္ေ၀ခြင့္ရေနသည့္တုိင္၊ Facebook အပါ၀င္ ဆုိရွယ္ မီဒီယာေတြ၊ အြန္လိုင္းမီဒီယာေတြ ထြန္းကားေနသည့္တုိင္ ေက်းလက္ေန ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ သ သတင္းမွန္ေတြကိုအခ်ိန္မွီရဖုိ႔အတြက္ ျပည္ပကလြင့္တဲ့ BBC, VOA, RFA, DVB လႈိင္းတုိ ေရဒီယုိေတြ ကုိသာ အားထားေနရဆဲလုိ႔သိရပါတယ္။
တခါ ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာတဲ့နည္းပညာေတြနဲ႔အညီ ေရဒီယုိအျပင္ ရုပ္-သံ လုိင္းေတြပါ ျပည္ပ အသံ လႊင့္ဌာနေတြက အျပိဳင္အဆုိင္တုိးခ်ဲ့လာေနပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုနွစ္အေစာပုိင္းမွာ DVB က စေလာင္း TV စတင္ထုတ္လႊြင့္ခဲ့ျပိး ထင္ထားတာထက္ေတာင္ ပုိေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြကေျပာပါ တယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္ပုိင္းအတြင္းမွာေတာ့ VOA နဲ႔ RFA ကလဲ စေလာင္း TV ေတြ စတင္ ထုတ္လႊင့္လာခဲ့ ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အြန္လုိင္းမီဒီယာေတြျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီနဲ႔ မဇ်ိမကလဲ ေန႔စဥ္ သတင္းေတြ အျပင္ ရုပ္-သံ စတုိရီေတြကို YouTube ကတဆင့္ ပုံမွန္ထုတ္လႊင့္လာတာကို ေတြ႔လာရပါတယ္။
ဒါက ျပည္ပအေျခေနပါ (အခုေတာ့ ျပည္ပ မီဒီယာအားလုံးး ျပည္တြင္းမွာရံုးခြဲဖြင့္ခြင့္ရထားပါျပီ)။ ျပည္ တြင္းအေျခေနကိုၾကည့္မယ္ဆုိရင္လဲ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္က တုိက္ရုိက္ပုိင္တဲ့ ျမန္မာ့အသံ ေရဒီယုိ၊ ျမန္မာ့ ရုပ္ျမင္သံၾကားနဲ႔ ျမ၀တီေရဒီယုိ၊ ျမ၀တီရုပ္-သံတုိ႔အျပင္ ပုဂၢလိကပုိင္ Sky-net ဆုိတာ အခု ဦး သိန္းစိန္ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အေတာ္ေခတ္စားေနပါျပီ။ ျပီးေတာ့ Forever အဖြဲ႔ကလုပ္တဲ့ MRTV4 ကလဲ အရွိန္ေကာင္းေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ ဒါအျပင္ ေဖ်ာ္ေျဖေရးကို ဦးစားေပးျပီး မုိးေလ၀ါသနဲ႔ ယဥ္ ေၾကာင္းသတင္းေတြကိုေၾကညာေလ့ရွိတဲ့ FM ေရဒီယုိေတြလဲ ျပည္နယ္-တုိင္း ၁၄ ခုစလုံးမွာ နားဆင္ နုိင္ေနျပီလုိ႔ သိရပါတယ္။
ထူးျခားတာကေတာ့ အစိုးရပုိင္အသံလႊင့္ဌာနေတြကိုေတာင္ အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲမယ္ဆုိျပီး ျပီးခဲ့တဲ့နွစ္အတြင္း ေဆြးေႏြးပဲြေတြက်င္းပခဲ့တာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိ ေတာ့ ေသခ်ာတိက်တဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ဳိးထြက္လာတာ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဒီလို အ ေျခေနမွာ DVB, VOA, RFA TV နဲ႔ BBC ေရဒီယုိေတြ ျပည္တြင္းမွာ လြတ္လပ္စြာလုပ္ခြင့္ရမယ္ဆုိရင္ ေကာ အသံလႊင့္ မီဒီယာ အေျခေနက ဒီထက္မက ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာမလား။
အေရအတြက္မွ အရည္အခ်င္းသို႔
ဒီေန႔ေခတ္ေလာက္ မီဒီယာအေရအတြက္မ်ားတာ တခါမွမရွိေသးဘူးလုိ႔ထင္ပါတယ္။ အခု ထြက္လာမဲ့ ပုဂၢလိကပုိင္သတင္းစာက ၁၆ ေစာင္၊ ဂ်ာနယ္ေပါင္းက တရက္ကုိအနဲဆုံး ၅ ေစာင္ေလာက္ထြက္ေနတဲ့ အတြက္ အနဲဆုံးေစာင္ေရ ၃၅ ေစာင္၊ မဂၢဇင္းကလဲ ၃၀ ၀န္းက်င္ဆုိေတာ့ ပုံနွိပ္မီဒီယာ အေရတြက္ က အေတာ္မ်ားေနပါျပီ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းေတြအားလုံးက အမ်ားျပည္သူ လုိ ခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္လက္ေတြ၊ ဗဟုသုတေတြေပးနုိင္ရဲ့လားဆုိတာကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္ဖို႔လုိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခါ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္စလုံးဟာ ရန္ကုန္မွာပဲထုတ္ေ၀တာျဖစ္ျပီး နယ္ျမိဳ႔ေတြကိုကုိယ္စားျပဳတဲ့ သတင္းစာ မေတြ႔မိေသးပါ။ ေနာက္တခ်က္ေတာ့ အခုသတင္းစာ ၁၆ ေစာင္ဟာ နုိင္ငံတကာရွိ သတင္း စာတုိက္ေတြလုိ ၀ဘ္ဆုိက္ရွိမရွိ၊ သတင္းေတြကို စာနဲ႔ဓာတ္ပုံတြဲျပီးေဖၚျပတာအျပင္ ဗီြဒီယုိ ကလင့္ ေတြ၊ အေရးေပၚသတင္းေတြကို မီနစ္ပုိင္းအလုိက္အခ်ိန္မွီ တင္ျပနုိင္ဖုိ႔ရွိ မရွိ မေသခ်ာေသးပါ။ ေနာက္ ထပ္အေရးၾကီးတဲ့တခ်က္ကေတာ့ သတင္းစာ ၁၆ ေစာင္စလုံးဟာ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ထုတ္တာျဖစ္တဲ့ အတြက္ နုိင္ငံတကာအဆင့္မွီ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ထုတ္တဲ့သတင္းစာမ်ဳိး လုိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ အသံလႊင့္မီဒီယာေတြဖက္ကုိလွည့္မယ္ဆုိရင္ အစိုးရပုိင္၊ စစ္တပ္ပုိင္ ေရဒီယုိနဲ႔ ရုပ္ျမင္သံၾကား လုိင္း ၂ ခု။ ပုဂၢလိကပုိင္ Sky-net နဲ႔ MRTV4။ ျပီးေတာ့ ျပည္ပေန၀င္လာတဲ့ DVB, VOA, RFA TV နဲ႔ BBC ေရဒီယုိေတြ။ ဧရာ၀တီနဲ႔ မဇ်ိမလုိ အြန္လုိင္းသတင္းစာေတြ (မဇ်ိမက ေန႔စဥ္သတင္းစာထုတ္မယ္ လို႔ ေၾကျငာထားပါတယ္)၊ အားလုံးေပါင္းလုိက္ရင္ အသံလႊင့္မီဒီယာနဲ႔ အြန္လိုင္းမီဒီယာအေရတြက္က လဲ သိပ္မနဲလွ။
ဒါေပမဲ့ အမ်ားျပည္သူလုိခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္လက္ေတြ၊ ဗဟုသုတေတြေပးနုိင္ရဲ့လားဆိုတာက ေတာ့ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းအျဖစ္ရွိေနဆဲပါ။ အထူးသျဖင့္ လြန္ခဲ့တဲ့နွစ္ ၂၀ ကာလအ တြင္း စစ္အစုိးရကိုျပင္းျပင္းထန္ထန္ေ၀ဖန္ခဲ့တဲ့ ျပည္ပအေျခစိုက္ ဒီမုိကေရစီလုိလားတဲ့ မီဒီယာေတြ ဟာ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ျပည္တြင္း ျပန္၀င္ခြင့္ရေရးအတြက္ အစုိးရကို သိပ္မေ၀ဖန္ေတာ့ဘူးလုိ႔ေ၀ဖန္ခံ ေနရပါတယ္။ ျပည္ပအေျစခုိက္ မီဒီယာတခုဆုိရင္ လက္ရွိအစိုးရကုိ မေ၀ဖန္တဲ့အျပင္ အစိုးရရဲ့၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ီေရးသတင္းေတြကိုေတာင္ တဆင့္ခံျပန္လႊင့္ေပးေနရတဲ့ ျပန္ၾကားေရးဌာန လက္ေ၀ခံသေဘာမ်ဳိး ေတာင္ ျဖစ္သြားတယ္ဆုိျပီး ေ၀ဖန္သံေတြၾကားေနရပါတယ္။
ဆုိေတာ့ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အသံက်ယ္စြာေတာင္းဆုိေနတဲ့ စတုတၳမ႑ိဳင္၀န္ထမ္းေတြျဖစ္တဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ မီဒီယာသမားတဦးခ်င္းစီမွာေကာ သတင္းသမားတဦးရဲ့ ဘက္မလုိက္တဲ့၊ သမာသမတ္ရွိတဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြ၊ အတတ္ပညာဆုိင္ရာ အရည္ေသြးေတြ စံခ်ိန္မွီ ျပည့္၀ေနပါရဲ့လား။ အစိုးရနဲ႔ အာဏာ ပုိင္ေတြ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႔နုိင္ငံေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ေတြ အပါ၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးဆုိတဲ့ မ႑ိဳင္္ၾကီး ၃ ခုကို ဘက္မလုိက္ပဲ၊ မေၾကာက္-မဖားပဲ တာ၀န္သိစြာေ၀ဖန္ရဲတဲ့သတၱိရွိၾကပါရဲ့လား။ နုိင္ငံတကာ မီဒီယာေလာက၊ အိမ္နီးခ်င္းနုိင္ငံေတြရဲ့ မီဒီ ယာေလာက ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔နႈိင္းယွဥ္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ မီဒီယာသမားေတြရဲ့အေနထားက ဘယ္အဆင့္ ေလာက္မွာ ရွိေနသလဲဆုိတာကုိ ဆန္းစစ္ဖုိ႔လိုမယ္ထင္ပါတယ္။
အနွစ္ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ တဖက္မွာ မီဒီယာအခင္းအက်င္းနဲ႔ထုတ္ေ၀ခြင့္အေရတြက္ တုိးတက္လာ ေအာင္ေတာင္းဆုိတုိက္ပဲြ၀င္သလုိ အျခားတဖက္မွာလဲ မီဒီယာ ပုိင္ရွင္ေတြ၊ ညြန္မႈးေတြ၊ အယ္ဒီတာ ေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြ၊ ကင္မရာမင္းေတြ၊ စက္ဆရာေတြ၊ ၀ဘ္မာစတာေတြ၊ စာျပင္ဆရာေတြ၊ စ သျဖင့္ ေထာင္၊ ေသာင္းခ်ီရွိေနတဲ့ မီဒီယာ၀န္ထမ္း တဦးခ်င္းရဲ့ အရည္ခ်င္းေတြလဲ တျပိဳင္းတည္း တုိး တက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လိုအပ္ေနပါတယ္။
မီဒီယာ ၀န္ထမ္းဆုိတာဟာ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ လစာရရံု တာ၀န္ေက်လုပ္ရတဲ့အလုပ္မ်ဳိး မဟုတ္။ မီဒီယာသမားပီသစြာ စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ့တာ၀န္ကုိ ယုံယုံၾကည္ၾကည္ က်င့္ၾကံေဆာင္ရြက္ဖုိ႔၊ အမွန္ကို ရဲ၀ံ႔ စြာေထာက္ျပေ၀ဖန္ဖို႔အေရးဟာ ဘယ္အစိုးရပဲတက္တက္ မီဒီယာသမားေတြထမ္းရြက္ရရဲ့ အဓိက တာ ၀န္ပဲ မဟုတ္ပါလား။ ။
1 comments:
သတင္းစာ ၄ ေစာင္နဲ႔ ေရဒီယုိ ၄ လုံးရွိေသာ္ျငားလည္း... တခုနဲ႔တခု ထူးမျခားနားဟု ေ၀ဖန္သံမ်ားထြက္ေပၚေနပါေၾကာင္း...။
Post a Comment